Activiteitenarchief

Op deze pagina vindt u een chronologisch overzicht van onze activiteiten (sinds sep. 2007)

Op 25 september brachten we een bezoek aan het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven in het Kruisherenklooster van Sint Agatha. In grote getalen welteverstaan. Na de hartelijke ontvangst, met koffie en kloosterkoek in het poortgebouw van het complex, begaven we ons naar de huiskamer van het klooster. Daar praatte onze nieuw benoemde voorzitter, Joep Baltussen, de leden tijdens een ingelaste ledenvergadering bij over de laatste ontwikkelingen van de vereniging. Vier kandidaten waren bereid om plaats te nemen in het bestuur. Stefan Schoofs, Christel Kops, Annoesjka Wintjes en Sanne Peters Rit werden door de leden verwelkomd in het bestuur met een warm applaus.

Na een presentatie over het klooster startte de rondleiding door twee enthousiaste vrijwilligers, die ons rondleidden door het klooster en bij de tentoonstelling boeiende verhalen vertelden over wat er zich in de afgelopen eeuwen heeft afgespeeld. We kunnen terugkijken op een in alle opzichten zeer positieve bijeenkomst!

Op woensdag 11 mei ging Bas Aarts samen met ons op zoek naar de middeleeuwse burcht van Cuijk. Met behulp van archeologische onderzoeken onthulde hij veel informatie over de burcht van de Heren van Cuijk, die in de Middeleeuwen werd verwoest.

Aarts vertelde veel over (motte)burchten uit de wijde regio, zoals Leur, Berg en Dal, Heeswijk-Dinther en ook Boxmeer. Volgens Aarts heeft ook Cuijk naar alle waarschijnlijkheid een dergelijke burcht gekend die gesitueerd was rond de plek waar nu museum Ceuclum is.

Ten slotte vertelde Aarts ook over zijn vermoeden van een oud kasteel in de buurt van Tongelaar in Mill. Hij verraste ons met aanwijzingen voor het bestaan ervan, op basis van hoogtekaarten en toponiemen. Hopelijk kan archeologisch onderzoek dit in de toekomst verder onthullen!

Na de algemene ledenvergadering was het de beurt aan één van de bekendste amateurarcheologen uit de regio, Jan Kusters uit Vianen. Een zeer interessante lezing over archeologische vondsten in het Land van Cuijk gebracht door een enthousiaste en gedreven verteller die met kennis van zaken heel veel wist te vertellen aan de hand van zijn vele vondsten. O.a. In Velp en Grave heeft Jan bijzondere vondsten gedaan op een akker. Door jaren achter elkaar terug te gaan naar plekken waar hij zijn vondsten heeft opgegraven heeft hij o.m. een zeer zeldzame sceatta-munt uit de 7^e/8^e eeuw gevonden.

De vondst van vele muntgewichten geeft aan dat er in het Land van Cuijk ook gouden munten uit verschillende Europese landen in omloop zijn geweest. Goud- en zilversmeden waren in het Land van Cuijk actief. Zij gebruikten de muntgewichten bij de inname van gouden- en/of zilveren munten.
Uit Sint Anthonis werd een unieke muntschat uit de tijd van keizer Postumus 260-268 na Christus gevonden en een Romeinse meloenkraal. Nu te zien in Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.

In Cuijk vond hij de unieke Romeinse munt, denarius 27 voor – 14 na Chr. van keizer Augustus. Cuijk heeft een bijzonder Romeins verleden, waarvan regelmatig unieke bewijzen naar de oppervlakte komen.

Ook hebben we in Cuijk op diverse plaatsen de Romeinse weg d.m.v. boringen/prikken gevonden.
In Sint Anthonis Unieke muntschat uit de tijd van keizer Postumus 260-268 na Christus gevonden en een Romeinse meloenkraal. Nu te zien in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Kortom genoeg stof om nog een keer een lezing te organiseren voor onze leden met Jan. De tijd was eigenlijk te kort. Jan heeft toegezegd om regelmatig een artikel met foto’s en/of tekeningen te publiceren in Merlet; één van de suggesties van een der aanwezigen.
TIP: Zie voor archeologische vondsten per woonplaats op de site: www.portable-antiquities.nl

Wat hadden we het getroffen met het weer voor de excursie naar het Boerenbondsmuseum in Gemert. En wat was het fijn om elkaar weer te ontmoeten bij de ontvangst met koffie en appelgebak.
De voorzitter nam het woord en verwelkomde iedereen.
Na Pierre nam een gids het woord en vertelde deze over het ontstaan van het museum en wat er allemaal te zien is. Hierna kon ieder zijn eigen weg lopen door het Brabantse dorp anno 1900. De kroeg aan het dorpsplein met het winkeltje; één persoon kan dan in de kroeg en het winkeltje zijn! Het wevershuisje met weefgetouwen, de hoefsmid en de smederij en nog veel meer boerderijen en gebouwen met een specifieke bestemming, waaronder de klompenmaker en dorpsschool, waar in een lokaal een bijzondere expositie was van Brabantse poffers, met onderkleding verstopt in lades, zoals rouwkleding die toen gebruikelijk was. Ook kon je met een huifkar of met de goede moordenaar een rit maken door Gemert. Kortom genoeg om een hele middag te verpozen in het prachtige openluchtmuseum.
We hopen natuurlijk dat het een heel goede start is van het nieuwe seizoen.

Na een lange stille periode vanwege de pandemie Corona, zijn we voor het eerst weer met een aantal leden naar de eerste buitenactiviteit geweest van onze Historische Kring.

In Mill werden we opgewacht door de heer K. Mutsaarts van de vereniging “Sporen van de oorlog Mill” en Theo van den Bergh. Om half drie begonnen wij met een mooie enthousiaste kleine groep aan de excursie, die ca. 1 à 1½ uur zou duren, maar gezien het enorme aantal vragen en opmerkingen uiteindelijk uit zou lopen tot bijna 3 uur.

Zonder er een strategisch verslag van te maken, toch een paar zaken vooraf.
Nog voor het begin van de werkelijke oorlog (dreiging en spanning) besloot men (m.n. generaal Reynders) in 1938 met het aanleggen van de Peel-Raamstelling.

Bij Mill werd van de beek langs het Tsaren- c.q. Duitse-lijntje in eerste instantie een tank val gemaakt door de oevers af te graven, echter door geldgebrek en tegenwerking van koningin Wilhelmina kon en wilde generaal Reynders niet verder.
General Winkelman heeft vervolgens de stelling afgemaakt door 50 kazematten te laten bouwen over een lengte van 9 km.
De slag bij Mill werd gevoerd in mei 1940 en speelde zich hoofdzakelijk af langs het defensie kanaal; Peel- Raamstelling. De geschiedenis van de slag van Mill is voor een geïnteresseerde zeker her en der te vinden. Zonder te overdrijven kan men stellen dat op dit kleine stukje Nederland vreselijk geleden is en velen gevallen zijn.
Stel u alleen eens voor: in zo’n kazemat 3 personen op een paar vierkante meter met amper ventilatie: 1 mitrailleurschutter, 1 lader en 1 geweerschutter, het barstte van de kruitdamp, de vijand kortbij en een constante kogelregen op de muren! Dat alleen is al knap beangstigend.

Omdat zowel onze gids alsook vele van onze leden bijzonder goed geïnformeerd waren werd het een leerzame en onderhoudende excursie.
Dat het goed was weer mensen van onze vereniging gezond en wel te zien bleek ook wel uit de plezierige manier van converseren.
Dank aan de organisatoren, gidsen en allen die dit mogelijk maken. Ik heb genoten en kijk uit naar de volgende wandeling.
Nol van Tol

Op 8 februari 2020 organiseerden we in ’t Vertrek in Boxmeer samen met de Nederlandse Genealogische Vereniging de lezing Moord en doodslag op de Mookerheide door ir. Theo van Brunschot, auteur van de historische roman “Noodweer”. Deze zeer boeiende lezing trok maar liefst 100 toehoorders.

Voor de pauze was er vooral aandacht voor het ontstaan van de 80-jarig oorlog. Op 13-04-1574 werd Mook overspoeld door de huurlingen van de graven van Nassau. Zij werden in de val gelokt door Sancho d’Aville op 14-04-1574.

De Slag op de Mookerheide was maar anderhalve dag uit een oorlog die hier tachtig jaar gewoed heeft en hier in onze regio veel strijd heeft gegeven en tot voortdurend oorlogsleed en bittere armoede heeft geleid. Wat weten we eigenlijk van de aanleiding van deze Nederlandse Opstand, van het verloop van de strijd en van het einde van de oorlog wat wel wordt gezien als het begin van Nederland als zelfstandige staat in Europa? Dit alles werd uit de doeken gedaan in deze interessante lezing.

En dan nog de volksverhalen, de legendes die eeuwenlang in de donkere maanden bij het haardvuur doorverteld zijn, van vader op zoon en van moeder op dochter, wat weten we daar nog van?
Typische streeklegendes die voor een deel nog de identiteit bepalen van de dit gebied: de kop van Limburg. De legende Van Kiste Trui, de kapel van de dwaallichtjes en het ontstaan van de legende van het Mookse raampje. Ondanks dat de lichamen van Lodewijk en Hendrik nooit zijn gevonden is er in het protestantse kerkje in Heumen een grafmonument opgericht voor deze twee krijgsheren.

Op 12 oktober, een van de laatste nazomerse dagen, stond er de excursie naar Groeningen gepland.

Als eerste gingen we naar museum ‘van postzegel tot tank‘ bij Tonnie Ebben. Dit kleine oorlogsmuseum van de heer Ebben is ontstaan uit een ‘uit de hand gelopen hobby’. Veel mensen uit de verre omgeving bieden dan ook graag hun oorlogsspulletjes aan.

Aan de buitenkant is niet af te zien hoe groot het museum is. In de kelder onder de schuur keken we onze ogen uit. Het museum is vooral streekgericht. Het overtrof al onze verwachtingen.
Volgend jaar staat er een grote verbouwing gepland zodat er maar liefst 500 vierkante meter bij komt.

De mensen die zich wel opgegeven hebben maar niet zijn gekomen hebben wat gemist. Jammer, ook voor de mensen die afgezegd moesten worden omdat we aan het maximum aantal zaten. Oorlogsspullen zijn nog steeds zeer welkom, dus als u nog wat op de zolder heeft liggen is dit de tijd om te zorgen dat het op een goede plek terecht komt.

Daarna zijn we in de stralende zon naar de St. Anthonius Nicolaas kapel gewandeld. Daar werden we opgewacht door de koster van de kapel en twee dames van de Oude Schoenendoos. Er werd uitleg gegeven over de verbouwingen die de kapel heeft doorstaan. Jammer dat de koster moeilijk verstaanbaar was, maar gelukkig was er Jan Tonies die wat meer uitleg kon geven over de periodes die in de kapel te zien zijn en de gebrandschilderde ramen.
En zo kwam er aan een mooie dag een einde.

Op 19 september, in de week dat 75 jaar geleden Market Garden plaatsvond, was er de lezing van Hans Theunissen.
Toehoorders waren er voldoende in ‘het Wapen van Wanroij’. Meer dan 200 personen hebben geboeid geluisterd naar zijn versie over deze grote slag.
Hij schetste een zeer objectief beeld over de slag bij Arnhem. Het politieke steekspel wat over de ruggen van de bevolking en leger werd gespeeld. De blunders die vooral door onervaren krijgsmacht leiders werden gemaakt. De ‘hoogmoed’ die behoorlijk parten heeft gespeeld. Met als dieptepunt toch wel de slag om de Siegfriedlinie, die 20.000 militairen het leven heeft gekost. Dit schetst een ander beeld dan de beroemde film ‘a bridge to far’ die we allemaal wel kennen.

Er werd ons een zeer interessante avond bezorgd door een begenadigd spreker.

Op een mooie zonnige zaterdagmiddag bezochten we Venray. Het was behoorlijk warm en er speelden op diverse pleinen muziekorkesten.
Hoe gezellig kun je het hebben.

We kwamen bij elkaar in het VVV-gebouw waar 2 gidsen ons ophaalden voor de rondleiding. Tijdens de wandeling kwamen we o.a. voorbij het historisch gemeentehuis, voormalig klooster Jerusalem en het eeuwenoude pand van café de Klokkenluider.
De kerk was ons voornaamste doel. De ‘St. Petrus in de banden’ basiliek, ook wel de parel van de Peel genoemd.

We kregen uitleg bij de kunstschatten van de kerk en de dapperen onder ons konden de toren beklimmen waar hen een schitterend uitzicht stond te wachten.

Zaterdag 18 mei 2019 ging de jaarlijkse excursie naar Moers.
Na genoten te hebben van ‘Kaffee mit Kuchen’ wandelden we naar het Grafschafter Museum in het Moerser Schloss, waar we met een enthousiaste gids een rondleiding hadden en we hoorden over de rijke geschiedenis van Moers, een stad die met name in de 80-jarige oorlog nauwe banden had met onze prins Maurits van Oranje, die gravin Walburgis van Nieuwenaar-Moers met zijn leger kwam helpen om de stad van de Spanjaarden te bevrijden. Het was een zonnige dag en daardoor was de wandeling met gids Anne-Rose Fusenig door het park van het Schloss een aangename activiteit. Zij vertelde over de vele bijzondere en exotische bomen, die voor een deel stammen uit het begin van het park in 1836.

Het was genieten van een bijzondere atmosfeer en zij vertelde vele aparte zaken over de ruim 200 jaar oude bomen en de waarde en betekenis voor de mensen. Erg interessant.
Daarna lunchten we in het nabijgelegen Café Mehrhoff, maar deze horecazaak raden we u niet aan bij een bezoek aan Moers!
Rond half drie stond Anne-Rose Fusenig met haar zoon Jürgen in klederdracht klaar voor een historische rondleiding door Moers.

Zij vertelden over de vestingwerken van de stad die met name tot stand gekomen zijn door prins Maurits van Oranje en Simon Stevin, die in dienst van Maurits, zich ontwikkelde tot een militair ingenieur en in die tijd vooral zijn brood verdiende met het ontwerpen van vestingen en het perfectioneren van de logistiek van het leger te velde en dat kwam uitermate goed van pas toen Maurits hulp werd ingeroepen bij de verdediging van de stad. Erg interessant hoe de gidsen tijdens de wandeling de relatie legden tussen historie en het huidige aanzien van Moers. Met trots vertelde Anne-Rose over de inbreng van de Hollandse invloeden en daarmee kwam, na een drankje op het terras, een einde aan een gezellige en geslaagde excursie met dank aan organisator.

Mia van Tol.
Nooit in Moers geweest? Dan is het best een aanrader.

Lezing door René van Hoften over internationale bendes in ’t Lagerhuis in Mill.
Zijn lezing ging over internationale roversbenden in en rond Nijmegen (1740-1810), in het grensgebied ‘baldouwers’ genoemd, of te wel platte criminelen met een verhaal. In de stad waren het ‘knevelaars’ of ‘beurssnijders’. Na de uitleg wat voor mensen er in deze bendes zaten en hoe ze vaak tot stand kwamen was het de beurt aan de toentertijd gebruikelijke straffen. Deze werden uitgesproken bij de Blauwe steen. Zo was er het tuchthuis ook wel Rasphuis genoemd (voor brandhout) het schandraam vergelijkbaar met de schandpaal en natuurlijk het radbraken in 7 slagen.
De Bossche bende en de Bokkenrijders kregen ook nog aandacht.
Het was vooral ook door de interactie die er ontstond tussen spreker en publiek een leerzame maar ook een vermakelijke avond. Ook de spreker genoot duidelijk van deze lezing.

Algemene ledenvergadering in Beugen. Na de algemene ledenvergadering volgde een lezing van Martin Cuppen over iets waar we dagelijks mee te maken hebben het Nederlandse bankbiljet 1814-2002

We kregen eerst uitleg over het maken van papier, vervolgens over hoe ons papiergeld gemaakt werd. Tot ca.1800 werd het papier handgeschept. Dit papier kende wel een watermerk, dat stelde de Sol Justitiea Illustra Nos voor (Zonne der gerechtigheid verlicht ons). Bankbiljetten kregen een naam bv. ‘het Roodborstje’ voor 1000 gulden van 1814 met het Gunningh watermerk. Het waren in feite garantiebrieven die stonden voor een bepaalde waarde.

Ook watermerken veranderden in de loop van de tijd. In 1859 tot 1921 kenden we de Nuesser gravure van 1000 gulden. Tevens was dit het laatste handgeschept papier.
Vanaf 1922 kwam het eerste machinale papier, gedrukt door Joh. Enschedé. Het nieuwe geld kregen namen als Grietje Seel (1000 gulden) Willem van Oranje (25 gulden), Prins Maurits (40 gulden) en Zeeuws meisje (10 gulden). De namen die we kenden tot het eurotijdperk waren ‘Rooie rug’, ‘Joetje’ etc. kwamen uit het Yiddisch voort.

Op donderdag 28 februari 2019 hield de heer Paul van Peteghem een lezing naar aanleiding van de 450ste herdenking van ’80 jaar oorlog’ en de geboorte van Nederland. Bij deze gelegenheid werden Cuijk en het Land van Cuijk nergens vermeld in 2018 noch in het boek, de krant en de zeven documentaires. Klopte het wel dat ons gebied er niets mee te maken had?
Paul van Peteghem toonde aan dat Land van Cuijk wel degelijk hierin betrokken was. In het eerste deel werd de voorgeschiedenis van de ‘Tachtigjarige oorlog’ behandeld. Zonder deze inleiding was het verschil in de oorlogsomstandigheden en de manier om daarop te reageren voor de bevolking in Cuijk niet goed te begrijpen.
In het tweede deel stond de ‘Tachtigjarige oorlog’ zelf centraal. Hoe fijn verliep de strijd voor het westen van de Republiek der VII Provinciën? Wat kreeg het oosten van Staats-Brabant en vooral het gebied van ‘de stad Grave en het Land van Cuijk’ te verduren?
Op deze vragen gaf de heer van Peteghem antwoorden met behulp van een PowerPoint presentatie.

20 Januari 2019: lezing over kaarten van Brabant door Mathieu Fransen.
De eerste kaarten van Brabant dateren van begin 16e eeuw. Verder terug in de tijd zien we Brabant bij de verdeling van het rijk van Karel de Grote ontstaan vanuit het Graafschap Leuven en zo verder uitgroeien door huwelijken en veroveringen tot het Hertogdom Brabant.

Bekende vroege kaartmakers zijn Jacob van Deventer, Christiaan Butken en Christian Sgrooten. Na de 16e is er een sterke ontwikkeling in het uitkomen van kaarten. Kennis van de landmeettechnieken verspreid zich dan in Europa, de boekdrukkunst geeft veel meer mogelijkheden met de houtsneden en de houten en loden letters. In de eeuwen daarna gaat men steeds meer over op kopergravures, waardoor grotere aantallen scherpe afdrukken kunnen worden gemaakt.

Ook gaf de spreker uitleg over hoe je naar kaarten moet kijken. Afhankelijk van de opdrachtgever zijn verschillende versies gemaakt. Gedeelten van de kaart werden geretoucheerd en opnieuw ingetekend. Het is belangrijk om de verschillende versies naast elkaar te leggen. Plaatsen verschijnen en verdwijnen en staan ineens op een andere plaats. Vanaf 1700 zien we op steeds meer kaarten wegen verschijnen en worden de details groter. Jammer dat in de lezing geen kaarten uit onze regio aan de orde kwamen. De lezing ging vooral over het Brabant van de andere kant van de Peel.
Voor geïnteresseerden in kaarten was het een interessante en leerzame lezing.

Kersttijd, deze keer hadden we een combinatie gemaakt van een lezing en tentoonstelling.
Als 1e presenteerde Kees Thijssen met behulp van een PowerPoint presentatie een uitleg over de geschiedenis van het ontstaan van de kerststal.
Hij liet de langzame veranderingen en de verschillende tradities van diverse landen zien.
Daarna vertelde Kees hoe hij tot het verzamelen was gekomen en de collectie steeds verder is uitgebreid en nog steeds groeit.

Na de koffie met kerststol togen we naar de Petrus Basiliek waar slechts een klein gedeelte van zijn verzameling te zien was. Hij heeft er nl. meer dan 2200.
In de kerk zelf was veel te zien, o.a. De grote kerststal waar ook enkele historische gebouwen van Boxmeer in miniatuur bij staan. Ook hier zorgt Kees met enkele vaste vrijwilligers voor.
In de vitrines waren ook kerstallen in miniatuur en zeldzame objecten te zien.
Daarna in de Crypte de grote tentoonstelling, zijn grote trots een ezel met een zwangere Maria erop.
Voor velen waren de 2 uurtjes die ervoor uitgetrokken waren tekort om zoveel te zien.

Interessante lezing archeologische vondsten op en nabij de Laarakker Haps.
Op 21 november was Tom Hos van Econsultancy te gast in zaal ‘De Posthoorn’ in Haps om als projectleider te vertellen over de opgravingen gedaan op bedrijventerrein Laarakker A73 in Haps in de periode februari 2017 tot augustus 2018.
Deskundig en gedreven vertelde hij over de vondsten gedaan op:

• Bedrijventerrein Laarakker
• De relatie met Kamps veld
• De locatie waar de komomleiding Haps is gerealiseerd

De hoge rug van Laarakker is in het verleden een gunstige locatie geweest voor bewoning, met aanwezigheid van vruchtbaar rivierzand. Vooral haardkruiken, vuursteen, natuursteen en verbrand bot werden gelokaliseerd om de komende tijd aan een nader onderzoek onderworpen te worden.
Sporen zijn aangetroffen van oost/west gelegen huizen (6,5 x 3,5m) in het Neolithicum. Ook klokbekergraven werden opgespoord bij huizen. Aangenomen wordt dat na 500-600 v.Chr. de bewoning hier ophield. Wel is duidelijk geworden dat er een duidelijke relatie is tussen bewoning op het eerder opgegraven Kamps veld en Laarakker.
Onder het tracé van komomleiding Haps zijn vooral sporen uit het Romeinse verleden aangetroffen.
Erg interessant en Tom Hos beloofde terug te komen als de archeologische onderzoeksresultaten bekend zijn.

Voor een publiek van maar liefst ca. 80 personen vertelde Theo Seijs met hulp van Tiemen van Kampen over zijn onderzoek naar het Jodendom in het land van Cuijk.
Het Land van Cuijk (van Maashees tot en met Grave) alsmede Noord Limburg Gennep en c.a. zijn door de eeuwen heen met de Hertogdommen van Gelderen en Kleef op velerlei gebied verbonden geweest. Deze streek werd tijdens de oorlogen door zijn overwinnaars verdeeld of weer samen gevoegd. Echter hun bewoners trokken zich van deze nieuwe grenzen weinig aan. De natuurlijke grenzen van Peel, Maas en Rijn waren hun bondgenoten en men kon hier redelijk veilig rondreizen zonder door de dan heersende overheid gecontroleerd te kunnen worden.
Zij spraken ‘één taal’ in een streek waar het Vlaams, Hollands, Gelders en Kleefs in een smeltkroes samen kwamen. Door de Pruisische invloed kreeg echter de verduitsing in het Nieder-Rheinische de overhand.

Dit was voor o.a. Joodse families een reden om zich aan de andere kant van deze nieuwe Pruisische grens in het Land van Cuijk te vestigen. Echter ‘elk voordeel heeft zijn nadeel’ want door haar geïsoleerde ligging is deze gemeenschap nooit groot geworden. In elke gemeente was er in dat dorp slechts voor een enkele Joodse familie bestaansrecht en werd daar getolereerd om met andere geloofsgenoten samen te wonen en te leven.
Met name de bekende Boxmeerse families Lion, Louis de Wijze (de laatst begraven Jood op het Joods kerkhof in Vierlingsbeek), Cohen en de families van Meer en Andriesse uit Cuijk kwamen aan bod. Ook leerden we het ezelsbruggetje hoe we het geboortejaar in het Hebreeuws konden berekenen. Bij bv. het jaartal 5665 tel je 12 (maanden) x 30 (dagen) = 360. Omdat een week 7 dagen heeft plaatst men er als 2e cijfer een 7 tussen. Resultaat: 3760. Tenslotte 5665 – 3760 = 1905.
Natuurlijk kwam ook het beladen onderwerp van de deportatie van deze mensen aan bod in de 2e wereldoorlog. Waar werden ze heen gebracht of waar hebben ze ondergedoken gezeten?
Een prachtige avond gebracht door een bevlogen spreker die met veel enthousiasme ons deelgenoot heeft gemaakt van hun onderzoek.

Op deze dag zijn we het nieuwe seizoen begonnen met een excursie naar Kleef.
Onder een mooi najaarszonnetje werden we opgewacht door Martin van Mensvoort bij de parkeerplaats van de Tiergarten net tegenover de schitterende tuinen die door Maurits van Nassau in het midden van de 17e eeuw zijn aangelegd. Daar staat ook het Kurhaus van Kleve, symbool van de derde bloeiperiode van de stad als kuuroord voor het 19e eeuwse chique uit Duitsland en Nederland en het bijbehorende 19e eeuwse park. Helaas moesten we onze wandeling daar staken omdat het ook een geliefde locatie voor huwelijksfoto’s is.

Het 2e deel van de excursie bestond uit een wandeling naar de Klever Berg met daarop de Zwanenburcht. Hier werd ons de sage verteld waarom de stad Kleve ook wel Zwanenstad genoemd wordt. Maar ook het verhaal over Anna van Kleef de 4e vrouw van Hendrik VIII van Groot Britanië.

Onherroepelijk trad ook hier na de bloei het verval in. Een tweede bloeiperiode volgde in de 17e eeuw door toedoen van een bekende: Maurits van Nassau-Siegen (Mauritshuis, Den Haag) wiens opa de broer was van Willem van Oranje. Later, in de Franse tijd, werd het kasteel kazerne en raakte in verval. Uiteindelijk is de huidige bestemming gevonden: Paleis van Justitie.
We wandelden door het centrum waar vrijwel uitsluitend naoorlogse bouw te zien was. Langs de plek waar de vroegere synagoge was. Maar de verhalen zijn er nog steeds.
Kleve is zwaar gebombardeerd in oktober 1944. Er is een grote begraafplaats van soldaten, dwangarbeiders en bewoners van Kleve tussen Nütterden en Donsbrüggen even voor de stad Kleve. Hier zijn de graven van ca. 2800 mensen. Langs de Elsabrunnen (fontein) met uitleg van de betekenis hiervan namen we afscheid van onze gids.

Klokslag 8.00 uur vertrokken we met een mager zonnetje richting Hattem. Maar toen we Hattem naderden was de zon inmiddels goed doorgebroken en konden we op het terras van Grand Café Restaurant Banka gaan genieten van de heerlijke koffie met gebak.
Hattem kennen we vooral van het Anton Pieckmuseum en het Nederlands Broodmuseum.
Met twee gidsen gingen we op stap. Hattem, zoals we Hattem nog niet kenden, de verhalen achter de prachtige gevels, het verhaal hoe Hattem aan zijn naam kwam en de gebruiken van Hattem.
Na deze rondleiding was er een uitgebreide lunch in buffetvorm in restaurant Banka.

Daarna reisden we door naar Zwolle, waar we onder leiding van twee gidsen wandelden van de Sassenpoort naar het Vrouwenhuis.
We kwamen langs de Fundatie met zijn beroemde c.q. beruchte ei op het dak van het monumentale pand. Dit museum is in vroeger tijden een gerechtsgebouw geweest. Tijdens de wandeling richting Sassenpoort werden we gewezen op de diverse gevels en het ontstaan van Zwolle als Hanzestad. De Sassenpoort was een historisch verdedigingsgebouw. De gaten waar de hete pek ed. naar beneden werden gegooid zijn duidelijk zichtbaar. In de Sassenpoort was er op de 1e verdieping een overzichtstentoonstelling over het ontstaan van Zwolle, en de “luxe” gevangenis. Degene die wat minder goed ter been waren konden op deze etage uitrusten en wie verder wilde, kon via een wenteltrap naar de bovenste etages. Van de 2e etage is een trouw locatie gemaakt, die etage wordt ook wel de Cuypers etage genoemd; met de gevangenis voor het gepeupel met het “gemak”.
Vooral op de 3e etage was een fantastisch uitzicht over Zwolle.
De ruimtes zijn zo groot dat deze wel nooit gevuld zullen worden.
We wandelen door het centrum naar het Vrouwenhuis gesticht door de welgestelde Aleida Greve (1670-1742), die wat voor de arme bejaarde vrouwen wilde doen.
Ze moesten wel van onbesproken gedrag zijn, dit was de belangrijkste eis om er te kunnen komen wonen. Van de Regentenkamer uit 1680 tot een kamer die nog ingericht was zoals een bewoonster hem had achtergelaten in ca. 1980. De was en verstel kamer met boven in, het dienstbode bed. De bijzondere interieurs vertegenwoordigen 3 eeuwen. Vanaf de stichtingsdatum 1742 tot 1984 heeft het deze functie vervuld. Het huis wordt nu nog bewoond door 6 dames. Maar heeft vooral museale waarde.
Na het afscheid in het Vrouwenhuis konden we nog van een drankje nagenieten op een van de vele terrassen in de mooie stad Zwolle. Om 19 uur stonden we moe maar voldaan weer in Cuijk op de Markt.

Op de mooie zonnige zaterdag in mei werden we verwelkomd door Jos Janssen in de Fad.
Hij vertelde eerst hoe de FAD (Foto Archief Dienst) is ontstaan. De prachtig verbouwde oude leerlooierij heeft een keur aan foto’s van het oude Cuijk.
De vitrines zijn gevuld met een stukje geschiedenis van de industrieën die Cuijk door de jaren heen heeft gehad en die Cuijk groot hebben gemaakt.
De FAD heeft onlangs een drastische verbouwing ondergaan en er is een nieuwe tentoonstelling. Na het bezoek aan de FAD liepen we door de beelden- en heemtuin, die beide onlangs heropend zijn. Met dit mooie weer was dat een korte maar fijne wandeling.

In museum Ceuclum werden we ontvangen door dhr. Daniëls die een introductie gaf over het ontstaan van het museum, met daarna was er een rondleiding in Museum Ceuclum met voor de liefhebber het beklimmen van de toren. De versnapering bij de Looierij was zeer welkom.

Donderdagavond 19 april gingen we met Jan Tonies terug naar de vijftiger en zestiger jaren. Hij vertelde uitvoerig en op humoristische wijze over het ontstaan van de verkennerij en over de oprichter Robert Baden-Powell. Hij was luitenant-generaal in het Britse leger en de grondlegger van de verkennerij, dat nu, op een aan onze tijd aangepaste wijze, is opgevolgd door scouting.
Naast historische wetenswaardigheden over de oprichter en de verkennerij zelf, vertelde Jan aan de hand van zijn vroegere ervaringen als verkenner en later hopman bij scouting Sint Anthonis hoe binnen de verkennerij de hiërarchie was, welke gebruiken men had en hoe yells en ook Maleise liedjes, via oud-militairen, toppers waren tijdens bijeenkomsten en survivaltochten.
Met zijn vertellingen over tochten naar de Ardennen, de Eifel en het Nuenen van Vincent van Gogh, wist hij de geïnteresseerden mee terug te nemen naar de sfeer en romantiek van die ‘ondernemingen’.
Kortom: boeiend, interessant en vooral ook humoristisch.

Presentatie ‘Sintunnisse woordenboek’

Voorafgaande aan de lezing presenteerde Jan Tonies het ‘Sintunnise woordenboek’, een standaardwerk van het plaatselijke dialect, waaraan 12 jaar is gewerkt en heeft geleid tot de beschrijving van met name de uitspraak van zo’n 10.000 woorden met daarnaast uitdrukkingen en gezegden die vooral vroeger vaak gebruikt werden.
Prachtig dat het dialect zo is vastgelegd door enkele dialectkenners uit dit dorp en daarmee is het min of meer een standaardwerk van het dialect gesproken in Sint Anthonis, maar ook in het Land van Cuijk, hoewel zelfs binnen deze regio weer aanmerkelijk verschillende nuances worden gesproken. Meer info: http://www.heemkundesinttunnis.nl

Op 21 maart na de jaarvergadering vertelde Henk Hermans over “Nutricia “de min van Nederland”.
Henk heeft het archief van FAD doorgespit om aan de hand van veel beeldmateriaal van Lacto / Nutricia het ontstaan en de geschiedenis van dit bedrijf te kunnen tonen.
De lezing was verdeeld in 3 blokken nl. van de oprichting in 1916 tot 1924, van 1924 tot 1945 en van 1945 tot heden.
Tenslotte volgde nog de verhuizing van Cuijk naar de nieuwe fabriek op bedrijventerrein Laarakker A73 in Haps.
Wat vooral duidelijk naar voren kwam is dat Nutricia een zeer vooruitstrevend bedrijf was voor haar tijd. In een tijd waar hygiëne nog op een laag pitje stond stelde het bedrijf al hoge eisen aan de melkleveranties en het productieproces.
Een interessante lezing ook gezien vanuit het perspectief van een historisch en industrieel Cuijk, waarvoor hartelijk dank.

8 Februari was de lezing van professor dr. Lotte Jensen in zaal de Bond, dit was naar aanleiding van het verschijnen van haar laatste boek “Vieren van Vrede”.
De lezing over het ontstaan van de Nederlandse identiteit begon in het heden. Niet zo gek natuurlijk omdat dit op het moment “het” politieke speerpunt is van de meeste politieke partijen.
Historici twisten dan ook volop over de vraag hoe oud nationale identiteiten precies zijn. Vredesgeschriften vormen een belangrijke bron om daar meer zicht op te krijgen.
Via de diverse vredesgeschriften vanaf de vrede van Munster en het congres van Wenen was de cirkel weer rond en belanden we uiteindelijk weer in het heden.
Een boeiende lezing die weer eens duidelijk maakt dat je om het heden te kunnen begrijpen ook van de geschiedenis meer moet weten.

In samenwerking met de Genealogische Vereniging hadden we op 14 januari 2018 de lezing over de TV-serie “Verborgen verleden“.
Jan van Holsteyn, eindredacteur van het NTR televisieprogramma Verborgen verleden, vertelde over de totstandkoming van dit programma.

Hoe wordt een hoofdpersoon gekozen?
– Waarom altijd een ‘Bekende Nederlander’?
– Welk onderzoek ligt aan de basis van het programma?
– Hoe wordt dit onderzoek omgezet in een televisieprogramma?
– Welke factoren bepalen het succes van het programma?

Aan de hand van beelden van de opnames met Maurice de Hond liet hij de opbouw van het programma zien. Zo vertelde hij dat in de 1e scene altijd al alle “clous” te horen zijn. Ook kwam aan bod wat er met de mensen gebeurde na de opnames.
Na de pauze kreeg het publiek een sneak preview van een aflevering van Verborgen verleden met Irene Moors, die nog niet op tv uitgezonden was.

Het was even spannend met de weersomstandigheden, maar op 13 december was de kerstlezing over het ontstaan van kerst-versieringen door Egbert Dikken in een sfeervol aangeklede zaal in ’t Lagerhuis.
In de lezing liet hij zien hoe hij aan de objecten is gekomen en op welke wijze hij begonnen was om de geschiedenis van de kerst-versieringen uit te zoeken.
Al zijn verworven kennis werd samengevat in drie delen “Kerstversiering uit de oude doos”. In het laatste deel het onderzoek naar het ontstaan van de kerstbal.
Tijdens de lezing, vergezeld van tientallen prachtige beelden, werd ingegaan op antieke en oude kerstversieringen. Is een kerstbal beneden open en is het geen beschadiging dan heeft men waarschijnlijk te maken met een oude kerstbal. Veel kerstversieringen van vroeger werden herkend.
De lezing was interessant en weer een geheel andere manier om naar de historie te kijken.

Op 25 oktober verzorgde Ton Spamer een lezing in zaal ’t Lagerhuis in Mill titel: “Levend heidendom in een Christelijk Europa”. Al eerder was Ton onze gast en hij maakte er een wervelende presentatie van. Aan de hand van schitterende beelden nam hij de aanwezigen mee op reis door 6000 jaar magie en mysterie in Europa, want christelijke gebruiken zijn vaak doordrenkt met iets magisch. Aan de hand van zijn bevlogen verhaal gaf hij een indruk hoe christelijk Europa in de loop van vele honderden jaren was. Een geslaagde lezing door een boeiende spreker.

De kleine excursie: met een bezoek aan de Sint Stevenskerk in Nijmegen.
Rond 14.30 uur, na eerst koffie of thee gedronken te hebben, waren we met 30 personen in de zuiderzaal verenigd om naar de inleiding te luisteren. Deze zaal was in de jaren zestig van de vorige eeuw volledig gerestaureerd.

Vervolgens betraden we het middenschip van de kerk waar we boven op een pilaar een gebeeldhouwde kat ontdekten, twee glas-in-loodramen van de Brabantse kunstenaar Marc Mulders zagen en ons vergaapten aan het achttal prachtige kroonluchters uit de periode rond 1640. Een verrassing vormde de fresco’s in de nog gedeeltelijke originele Heilige Grafkapel waar, ondanks protestantse verwijderingsbezigheden, een aantal oude fresco’s redelijk zichtbaar waren met o.a. een Laatste Oordeel. Via de graftombe van Catharina van Bourbon die haar zoon Karel van Gelre in 1512 in de kerk had laten zetten, kwamen we in de historische grafkelder terecht met haar lijkkist en de muurschildering met het wapen en grafschrift van de hertogin. Weer op de begane grond teruggekomen liet een van de deelnemers als slot een kaars ontbranden in een van de neergelaten prachtige kroonluchters die daarna weer gedoofd diende te worden, waarbij overigens de aloude misdienaars-kwaliteiten nog niet verleerd bleken te zijn, als afsluiting van een interessante rondleiding in de Sint Stevenskerk.

13 mei brachten we een bezoek aan Horst. Dit was een gecombineerde excursie van het Koperslagersmuseum en Museum de Kantfabriek.

Als eerste was het Koperslagersmuseum aan de beurt.
Een indrukwekkende verzameling koperen voorwerpen herbergt dit museum. Mevr. Van de Beelen begon met een uitgebreide uitleg over het ontstaan van koper en aan de hand van voorbeelden liet ze het proces zien hoe het koper wordt geslagen.
Zo zag je dat van een schijf koper een koperen kom ontstond. Van buiten lijkt het heel klein maar de hoeveelheid van objecten is overweldigend. De objecten komen uit de 17^e eeuw tot nu. Door middel van een ‘speurtocht’ werd je het museum rondgeleid. Met andere ogen kijken we voortaan tegen koper aan.

Daar na liepen we door een zonnig Horst naar het Kantmuseum waar koffie met vlaai werd geserveerd in de Kant-ine. Met de gids gingen we de ‘Kantfabriek’ in. Museum de Kantfabriek in Horst is de enige locatie in Nederland waar nog machinaal kant wordt geproduceerd.
Er werden enkele machines aangezet zodat je ook het lawaai hoorde waarin de mensen in die tijd moesten werken.
Het principe van kantklossen werd uitgelegd aan de hand van een simpel patroontje. Dankzij de herintroductie van het ambacht van technisch patroneur dit jaar, is Museum de Kant-fabriek in Horst nu ook de enige locatie in Europa waar nieuwe kantpatronen op kleine schaal kunnen worden vervaardigd. Museum de Kantfabriek in Horst laat tevens de geschiedenis van textiel-nijverheid en industrie in de regio Horst zien.
Beide musea zijn het zeer de moeite waard om een bezoek te brengen.

Op 15 maart is de algemene ledenvergadering gehouden. Deze werd besloten met een lezing door ons lid Gerard Kusters over politiewerk in de naoorlogse jaren.
Oud politiecommandant Gerard Kusters is 22 jaar geleden gestopt met werken. Met de tijd die hij daardoor kreeg kon hij enkele oude boeken over politieoptredens tijdens de na-oorlogsjaren door lezen.
De verschillen tussen 17^e en 18^e eeuw en de na-oorlogsjaren zijn even groot als de jaren 50 en het heden. Maar het oplossingspercentage lag wel stukken hoger. De ‘misdaden’ liepen uiteen van diefstal van vee, konijnen voor de kerst, textielpunten maar ook wel moord.
Wat vooral indruk maakt is dat een veertje van een hoed bij de rechtmatige eigenaar terug werd bezorgd. En zo kregen we een aardig kijkje in de keuken van de toenmalige politie.

Op woensdag 15 februari waren we te gast in Sint-Anna in Boxmeer voor een interessante lezing over graaf Johan Baptist door onze vroegere voorzitter Herman-Jan van Cuijk.
‘Het merckwaerdige leven van een dolle graaf’ werd aan de hand van vele illustraties geschilderd voor een goed gevulde zaal. Maar was het nu echt een dolle graaf? Johan Baptist – laatste Heer van Boxmeer – wordt in de geschiedenis getypeerd als een gewelddadig persoon, een ‘dolle man’.
Deze typering vond echter pas plaats een kleine 70 jaar na zijn dood en in daaropvolgende jaren werd deze negatieve typering alsmaar aangedikt.

Vele kostelijke anekdotes werden in de loop der jaren over Graaf Johan Baptist verteld, maar de vraag was of dit allemaal op waarheid berustte?
Gedurende 25 jaar leefde hij in gevangenschap, een periode waarin hij regelmatig overgeplaatst werd, omdat men bang was dat hij bevrijd zou worden. Intriges en omkoperij lagen er aan ten grondslag; toch weigerde hij om afstandsverklaringen te ondertekenen. ‘Als men al nog niet gek was, dan werd men het wel!’ Toch stierf Johan Baptist, 53 jaar oud, ongebroken in Haigerloch en werd in de kapel daar begraven.

Twintig dichters uit alle delen van de provincie Noord-Brabant stonden zaterdag 17 december in Boxmeer in de finale van de wedstrijd om het mooiste Brabants Kerstgedicht 2016. Dit was de laatste keer onder de vleugels van Historische Kring land van Cuijk. De finale had plaats in de zaal van hotel-restaurant ’t Vertrek in Boxmeer. De kerstgedichten van de twintig finalisten werden door een vakkundige jury beoordeeld.
Riek Janssen uit Westerbeek werd beloond met de 1e prijs, de 2e prijs was voor Marian Verberkt en Piet Snijders mocht de 3e prijs en tevens de deelnemersprijs in ontvangst nemen.
De presentatie was wederom in de zeer deskundige handen van Mientje Wever.

Op 14 december was de lezing van Sint Maarten tot Maria Lichtmis in een feestelijk versierde zaal van het Lagerhuis te Mill.
Ton Spamer vertelde op een boeiende manier hoe men vanouds een groot aantal kerkelijke feesten vierde: St. Maarten, Sint-Nicolaas, St. Lucia, St. Thomas, Kerstmis, Driekoningen, St. Brigitta en tenslotte Maria Lichtmis. De ’40 dagen periode’ kwam ook aan bod. In onze tijd is daarvan alleen Kerstmis en in mindere mate Driekoningen overgebleven als een dag met een religieuze lading. Van de overige heiligen weet vrijwel niemand nog iets af. Al die feesten hadden een voor-christelijke achtergrond waarbij het paard of een bijzonder gevormd broodbaksel vaak een bijzondere rol speelde. In Frankrijk en Engeland kende men het Feest der Dwazen, waarbij de gezagsverhoudingen werden omgekeerd, kinderen het voor het zeggen hadden en zelfs bisschop konden worden. In onze streken kwam dat voor op Onnozele Kinderen en Driekoningen en vroeger ook op St. Thomas. De daarbij behorende gebruiken bleven in stand ook toen men die achtergrond niet meer kende. Onze schilders uit de Gouden Eeuw hebben veel daarvan op het linnen doek vastgelegd.

Op 24 november gaf ons lid Cor Verberk de lezing over de boekenserie “Alle Minse van …….“.
Maar op de eerste plaats werd hij natuurlijk gefeliciteerd door de voorzitter met het winnen van de Cultuurprijs van de gemeente St. Anthonis ’t Pêrd met een zeer toepasselijke attentie.

Daarna gaf hij een uiteenzetting hoe de serie “Alle Minse van …..” tot stand is gekomen.
Er werd gestart met Alle Minse van Oploo, gevolgd door Alle Minse van de Sambeekse Hoek.
Vervolgens ging de rest van de lezing over Alle Minse van d’n Twist, het latere Westerbeek. Er werd uitgebreid stilgestaan bij de geschiedenis en het ontstaan van dit kleine Peeldorp.
Hij verhaalde over de eerste pioniers, waar ze vandaan kwamen. Ook waren er een groot aantal oude foto’s van de eerste bewoners en van hun boerderijen De komst van de eerste middenstand, het eigen melkfabriekje, de bouw van een kerk en een eigen school, de perikelen met de hoofden van de school.

Jammer dat de opkomst wat achterbleef, want het was ook voor mensen die niet uit die streek komen een interessante lezing.
Maar de mensen die er waren hebben genoten van de mooie lezing door meesterverteller Cor.

De excursie naar het Kruisherenklooster van St Agatha voor de tentoonstelling over 200 jaar leven en werk van Don Bosco was eigenlijk meer een lezing dan excursie.

We werden ontvangen met koffie/thee en koek waarna we naar een zaal gingen in het klooster.
Drie paters Salesianen vertelden over de geschiedenis van Don Bosco, wie was hij en hoe kwam hij tot zijn methode van opvoeding. Ook kwamen hun eigen ervaringen als docent en begeleider aan bod.
Na deze lezing was er gelegenheid om de tentoonstelling te bezoeken.

Het was een heel andere zondagmiddag dan we hadden verwacht maar daarom niet minder interessant.
Diverse leden hadden dan ook de opmerking gemaakt dat de tentoonstelling meer een toevoeging was op de lezing.

Op zaterdag 11 juni 2016 reisden we af naar het mooie Schloss Dyck in Jüchen, een reis van ca. 100 km. Het kasteel was het centrum van de rijksheerlijkheid Dyck. Na het nuttigen van de inmiddels gebruikelijke koffie en gebak werden we in twee groepen verdeeld. De rondleiding begon bij de ontvangstzalen van het kasteel. Na de bezichtiging van het binnenste van het kasteel werden we rondgeleid in de omvangrijke ‘Botanische Garten’. Deze is prachtig aangelegd door de bekende Engelse tuinarchitect Thomas Blaiky.

Na de rondleiding in deze prachtige tuin en de “groene” lunch togen we naar de Altstad van Düsseldorf.
Daar werden we opgewacht door twee gidsen, die ons het mooie Düsseldorf lieten zien. Helaas viel er erg veel weg door de versierselen van het EK voetballen.
Goede reden om nog een keer deze mooie Altstad te bezoeken.
Na de rondleiding was er nog tijd om een terrasje te pakken waarna we moe maar voldaan naar huis vertrokken.
Dit was de laatste excursie die door Henk Hermans werd georganiseerd. Volgend jaar mag een ander bestuurslid gaan proberen om de excursie in goede banen te leiden.
Henk bedankt voor de mooie excursies van de afgelopen jaren.

Op 21 mei stond de excursie naar Plô op de agenda.
Om ongeveer 14.00 uur werden we verwacht in de grote zaal van het gemeenschapshuis “De Oude Heerlijkheid”, Grotestraat 12 in Oploo.

Onder het genot van een kopje koffie/thee kon om 14.15 uur Martien Mahler een inleiding gaan houden met behulp van kaarten, tekeningen en foto’s over de geschiedenis van Oploo.
Omstreeks 15.30 uur ging het gezelschap gezamenlijk een bezoek brengen aan de plaats van het helaas verdwenen kasteel van Oploo en de parochiekerk Sint Matthias waar Martien Mahler een toelichting heeft gegeven.
Vervolgens bezochten we de Watermolen, waar molenaar Jan van Riet de uitleg gaf, de standerdmolen “De Korenbloem” hebben we laten vervallen in verband met het late tijdstip.
Vervolgen werden we ontvangen in de Heemschuur van de heemkundevereniging De Heerlyckheit Plo waar Cor Verberk een rondleiding gaf en vertelde over het ontstaan van de Heemschuur.

Mede door het prachtige weer een mooie excursie.

Op deze dag was René Klaassen de spreker van de laatste lezing van dit seizoen.
Titel van de lezing was “Een stoere, nooit wank’lende reus – de geschiedenis van de ruim 500-jarige Sint-Janstoren in Sambeek”. Maar bij de meeste streekgenoten staat hij beter bekend als de “Knoeper” van Sambeek.
Hij vertelde aan de hand van vele afbeeldingen over het gebouw dat hem sinds zijn jeugd zo dierbaar is. In het eerste deel ging hij in op de bouw van deze voor het kleine Sambeek eigenlijk veel te grote toren. Ook de middeleeuwse bouwtechnieken kwamen aan bod, evenals de bekostiging van het bouwwerk.
In het tweede deel van de lezing werden spectaculaire foto’s getoond van de laatste restauratie in 2012/2013, waarbij opmerkelijke vondsten zijn gedaan.

Het beklimmen van de St. Janstoren is met de viering van St. Jan mogelijk. Vanaf een hoogte van zo’n veertig meter kunt u dan genieten van het overweldigende uitzicht op de omgeving.
René Klaassen uit Sambeek, oud-journalist, voorzitter van Sambeeks Heem én opgegroeid aan de voet van de toren, deed de afgelopen tientallen jaren uitgebreid onderzoek naar deze ‘stoere, nooit wank’lende reus’, zoals die in het Sambeeks volkslied wordt genoemd en deed daarbij verrassende ontdekkingen. Het boek hierover met prachtige foto’s is bij hem nog verkrijgbaar.

Na de algemene ledenvergadering op 23 maart 2016 was het de beurt aan Peer Meurkens voor zijn lezing : Boxmeer op de Drempel van de Nieuwe Tijd; Rangen en Standen in 1809 – 1810.
Tijdens zijn onderzoek naar het St. Petrusgilde stuitte hij op lijsten die de duidelijke rangen en standen weergaven in die tijd.
Tijdens het bezoek van koning Louis Napoleon aan Boxmeer mochten alleen de belangrijkste personen van het dorp in de nabijheid van ‘Nederlands’ eerste Koning gezien worden!
De ledenlijsten van omstreeks 1810 van de Boxmeerse gilden leerden wie de mannen waren die elkaar regelmatig troffen voor ceremonieel vertoon in de kerk of voor vertier in de kroeg.
Uit de lijsten kennen we de namen van de leden en wat ze deden voor de kost.

Van het jaar 1810 is de volledige “Etat de Population de Boxmeer” overgeleverd. Het is de complete lijst van de 1822 inwoners van Boxmeer, met voor de volwassenen ook de aanduiding van de beroepen.
Bovendien weten we of ze hoorden bij de groep ‘avec fortune’ of ‘sans fortune’ of waren ze ‘pauvre’? Deze informatie biedt inzicht in de sociale status van de leden en daarmee de aard van het gildegezelschap in het jaar dat Boxmeer deel was gaan uitmaken van het Franse Keizerrijk.
Tevens is een beeld te vormen van “rangen en standen”. Rijk en arm, hoe was de verdeling? De hele waaier van aanwezige beroepen (er werden 53 verschillende beroepen genoteerd met vaak schitterende aanduidingen in de Franse taal) geeft een opzienbarend beeld van Boxmeer “op de drempel van de Nieuwe Tijd”.

In zaal de Bond was er op de valreep voor de carnaval nog een lezing over carnaval.
Deze lezing werd gehouden door Theo Fransen. Theo komt van oorsprong uit Vortum en is daarom ook goed bekend met de Metworst rennen. Daar heeft hij ook zijn liefde voor de carnaval ontwikkeld.
Het Land van Cuijk is een van de weinige plekken in Brabant waar het Rijnlandse carnaval wordt gevierd. Vanaf ongeveer Den Bosch krijg je het Bosche carnaval.

De spreker maakte een wandeling door meer dan 40 eeuwen. In diverse gebieden van de wereld blijken vanaf het begin van de geschreven geschiedenis der mensheid feesten voor te komen, die opmerkelijke overeenkomsten vertonen met ons hedendaags carnaval.
Ook ging hij in op de geschiedenis en de verklaring van de woorden carnaval en vastenavond en op de bijzondere betekenis van het getal elf en de datum Elf November.
Jammer genoeg viel de belangstelling wat tegen voor deze interessante lezing.

18 januari was er een lezing in samenwerking met Heerlijckheid Plo in ‘de Heerlijckheid’ te Oploo. In een zaal met meer dan 120 personen vertelde Piet van Gerwen over vroeger tijden. Deze lezing vertelde over het leven zoals dat in de vorige eeuw gebruikelijk was.
We starten met beelden van boerderijen met o.a. de korte gevel-lange gevel boerderijen. Ook beelden van enkele kleine winkeltjes, molens.
De processies en de gymnastiekverenigingen die vaak de enige onderbreking waren in de dagelijkse bezigheden en waar menig boerenpaar werd gevormd.
Er heerste veel armoede omdat de boerenbedrijfjes steeds kleiner werden, omdat door de grote gezinnen het bedrijf steeds weer gesplitst werd bij overname, want het was een ‘schande’ als een boerenzoon in een fabriek zou gaan werken. Burgers fokten vaak een varken op en lieten dan de huisslachter komen. Het tweede deel van de lezing bestond hoofdzakelijk uit filmpjes die over het vroegere boerenwerk gingen. Het omploegen en verder bewerken van het land. Het hooi optassen en later binnen halen.
Een mooie lezing waarvan iedereen wel wat herkenbaars in vond.

Op woensdag 16 december 2015 hield mevr. Anneke Váhl in zaal ’t Lagerhuis in Mill een zeer interessante lezing over architect en kunstenaar Pierre Cuypers.

In een historische beeld schilderde zij in de loop van de avond waarom Pierre Cuypers zo succesvol was; het was de tijd van het Rijke Roomsche Leven, de industriële ontwikkeling en de opkomst van het spoor. Daarnaast had hij aansprekende relaties en was behalve architect ook een groot kunstenaar, die in zijn werkplaatsen in Roermond vele tientallen mensen aan het werk had. Architecten ontwierpen in die tijd niet alleen gebouwen, maar vaak ook het interieur, tot soms in detail: ‘Van kerk tot kazuifel’!
Als architect ontwikkelde hij zich van neo-gothiek tot een meer algemene bouwstijl.

Landelijk zijn het Rijksmuseum en het Centraal station in Amsterdam de meest in het oog springende gebouwen, maar bijna elke regio kent wel één of meer (gerestaureerde) gebouwen en kerken ontworpen door deze Roermondse architect, waarvan velen zich later leerling van Pierre Cuypers mochten noemen.

Op 12 december werd voor de 9e maal de kerstgedichtenwedstrijd gehouden in een sfeervol versierde zaal ’t Vertrek te Boxmeer.

Zoals alle jaren was de belangstelling overweldigend groot.
Met 18 deelnemers (2 afzeggingen wegens familieomstandigheden) lag ook dit jaar het niveau erg hoog.
Zoals eigenlijk wel voor de hand lag was het vluchtelingenprobleem vaak het onderwerp van de gedichten. Ook werd er een moderne versie van het kerstverhaal gegeven.
Uitschieter was wel Piet Snijders uit Asten die met zijn gedicht “Kerstblues 2015” het vluchtelingenprobleem wist te vertalen naar de vorm van een kerstkonijn wat de verre reis naar Nederland maakte. Dit werd dan ook beloond met de 3^e prijs van de jury en de deelnemersprijs.
De 1^e prijs was voor Riek Janssen v.d. Oever uit Westerbeek met haar Hântje op d’n toare”.
De 2^e prijs voor Marian Verberkt uit Boxmeer met “Un bietje licht”.
De jury bestond uit Gerard Ulijn, Marja van Trier en Noud Bongers.
De muzikale omlijsting was weer in handen van Gerard van Kol, en zoals elk jaar werd de presentatie weer bekwaam gedaan door Mientje Wever.

Volgend jaar het jubileumjaar op 17 december wederom in ’t Vertrek te Boxmeer.

Jan Nilissen wist op 12 november de zaal in Cuijk met meer dan 100 toehoorders vol te krijgen.

Hij opende deze boeiende avond met de levensloop van onze “Maas” of “La Meusse” zoals ze door onze zuiderburen wordt genoemd.
Met de spreker volgden we haar vaak wat grillige en eigenzinnige weg van de bronnen tot aan de Noordzee. Daarna vertelde Jan ons op zijn fascinerende wijze over de geologische geschiedenis. We volgden haar tocht door de tijd.
Vanaf het tijdperk met de Neanderthalers tot de Homo-Sapiens, de jachtgronden die natuurlijk in de buurt van de rivier liggen.
De talloze overstromingen die er in het verleden zijn geweest. Ook de goedbedoelde fouten (dijken etc.) die door beleidsmakers zijn gemaakt.
Daarna keken we naar de rivier vanuit het historische gezichtspunt en haar betekenis voor de streek. We volgden haar tocht door de tijd.
De veranderingen die er recent en in de toekomst zullen zijn en we sloten af met een toekomstvisie van de Zandmaas.

Het was een zeer geslaagde avond en hebben genoten van een geboren verteller.
We zullen in de toekomst Jan zeker nog eens uitnodigen voor een lezing.

Op 22 oktober was het de beurt aan Marco van de Plasse om een lezing te geven naar aanleiding van het verschijnen van zijn boek 90+.

De inleiding ging over het Waarom, het Hoe en het Wat van het project. Naast het boek, behelst het project immers ook portretten (van Else van der Sloot), grote fotorollups (van 2 x 1 meter) en historische filmpjes van 2 jonge cineasten, gemaakt op teksten uit het boek.

Ook de Kunst van het Oud worden kwam aan bod: “hoe doe je dat eigenlijk?”
In het boek staan 42 persoonlijke verhalen, min of meer gefocust op de Wederopbouwtijd. Alle personen zijn geselecteerd op meerdere elementen, maar vooral op werkachtergrond. Zo verschillend mogelijk. Binnen alle verhalen waren er enkele thema’s gezocht, waarover hij vertelde en voorlas uit het boek. Thema’s zoals: Landbouwontwikkeling (van keuter tot melkstal-fabriek), mobiliteit (van 1 auto in het dorp tot 500.000 nieuwe auto’s per jaar nu, en van 3 telefoons in 1952 in Cuijk tot 20 miljoen mobieltjes nu in Nederland), ‘de eendagsvakantie’ en de vrouw.

Na de pause kwamen de filmpjes aan bod en enkele speciale anekdotes. Ook vertelde hij wat over de portretten die Else van de Sloot heeft gemaakt.

De avond werd verder gevuld met eigen herinneringen en of aanvullingen, want je hoeft geen Negentigplus te zijn om te weten hoe het je als kind/jongere verging in de jaren vijftig (de Wederopbouwtijd).

Op zaterdag 19 september 2015 waren een kleine dertig leden van de Historische Kring te gast in het Nationaal Bevrijdingsmuseum in Groesbeek, waar het die middag erg druk was met bezoekers uit binnen- en buitenland.

Gastvrouw mevrouw Crul bracht ons allereerst naar de film Market Garden, waarna een interessante rondleiding volgde. Met grote belangstelling volgden de gasten de rondleiding door het Bevrijdingsmuseum waar met name veel oorlogsherinneringen uit onze Land van Cuijkse regio zijn opgehaald aan de hand van de vaste collectie en exposities. Met alle andere bezoekers vond een gezamenlijke afsluiting plaats in de Erekoepel, waar een verblijf altijd weer diepe indrukken maakt op de bezoekers: duizenden betaalden onze vrijheid met hun dood.

Op zaterdag 20 juni vertrokken we per bus in Cuijk voor onze jaarlijkse excursie. Ditmaal had Henk Hermans, in overleg met het bestuur, een excursie georganiseerd naar kasteel “Cannenburch” bij Vaassen en het historische stadje Elburg.

Na ontvangst met koffie en gebak volgde een interessante rondleiding in het kasteel en daarna konden de bezoekers het complex met de parkachtige tuinen en sfeervolle koetshuizen bezichtigen en mede dankzij het fraaie zomerse weer genoot men hier volop. Een verassende kennismaking met “Cannenburch”!

Aansluitend volgde een lunch en vertrok het gezelschap naar de vroegere Hanzestad Elburg aan het huidige Veluwemeer voor een rondleiding van ruim 1½ uur met een stadsgids. Elburg werd eind 14^e eeuw gebouwd als een vesting met grachten. Eind 16^e eeuw werd een tweede verdedigingswal aangebracht “de Vischpoort” die oorspronkelijk als gesloten verdedigingswerk is gebouwd.

In de 19^e eeuw was er sprake van de sloop van diverse delen van de vesting Elburg, maar de Vischpoort bleef gehandhaafd. Wel werden de deuren uit de poort verwijderd. In 1992 vond er een hersteloperatie plaats waarbij de poort weer voorzien werd van deuren.

Het was gezellig in Elburg en de deelnemers konden terugzien op een geslaagde reis. Wel jammer dat onze organisator Henk door ziekte deze dag zelf niet kon meemaken. Hij had de zaken goed georganiseerd zodat de dag vlekkeloos verliep. Inmiddels is hij weer beter.

Op zaterdag 9 mei waren circa dertig leden te gast in Ravenstein, waar we op de ‘Markt’ ontvangen werden door een stadsgids.

Met hem vertrokken we voor een fraaie wandeling door het historische stadje.
Onderweg vertelde de gids over de historie van (het Land van) Ravenstein, de geschiedenis van vele gebouwen en daarbij vergat hij vooral niet om eigen jeugdherinneringen op te halen. Ondanks dat velen al eerder een of meerdere bezoeken brachten aan Ravenstein leverde ook deze excursie weel veel wetenswaardigheden op en was het een interessante middag, die werd afgesloten in de plaatselijke herberg met de toepasselijke naam De Keurvorst.

Waterbouwkundig ingenieur Ton Burgers verzorgde een zeer interessante lezing over de grote rivieren van Nederland in zaal ‘De Bond’ te Cuijk.

Ruim 3 jaar was hij actief met het in beeld brengen van de geschiedenis van onze rivieren voor zijn boek “Nederlands Grote Rivieren”.

De loop van de Nederlandse rivieren is grotendeels gevormd door de Nederlanders zelf. Driehonderd jaar geleden waren de rivieren breed en ondiep met zandbanken en platen. Men sprak van ‘bedorven’ rivieren. Ze bevroren regelmatig en er ontstonden ijsdammen. Iedere paar jaar braken de dijken. Om deze rivieren beter te controleren en overstromingen tegen te gaan, werd er ingegrepen in het landschap. Ook de zgn. ‘overlaten’ moesten verdwijnen. Vanaf 1850 was de periode van ‘de nieuwe rivierkunde’. De rivieren moesten verdiept worden en werden versmald en kribben werden geplaatst. Eilanden werden verbonden met de wal. Iedere rivier kreeg zijn eigen uitloop naar de zee en zo werd o.m. Dordrecht van een zee- een binnenhaven.

De Groote Oorlog en het Vluchtoord Uden was de titel van een interessante lezing op donderdag 19 maart in zaal ’t Lagerhuis in Mill.

Nederland telde rond 1914 6 miljoen inwoners en ontving maar liefst 1 miljoen Belgen, die hun land ontvluchtten. Er kwamen vluchtoorden in o.m. Ede, Nunspeet, Gouda, Hontenisse en Uden. Binnen enkele maanden slaagde men er in om houten huizen en andere noodvoorzieningen, zoals scholen, een kerk, keukens en werkplaatsen, op te richten.

Vluchtoord Uden, zo vertelden Pierre van Diepenbeek en Jacques Brouwers, werd grotendeels gerund door de Belgen zelf met steun van de Nederlandse overheid en Amerikaanse caritasinstellingen.

Aan de hand van een historisch overzicht werd duidelijk gemaakt waarom zoveel Belgen hun land ontvluchtten, voordat de zgn. ‘dodendraad’ de grens definitief sloot. Een prachtige historische film, gevonden in het Amsterdamse filmmuseum door Pierre van Diepenbeek, gaf een indrukwekkend beeld van het leven in het vluchtoord Uden.

Algemene ledenvergadering in Beugen
Op 18 februari hielden we onze jaarlijkse ledenvergadering. De er uit springende punten waren het ogenblik van stilte dat onze voorzitter vroeg voor zes leden die afgelopen jaar zijn overleden; de bestuursverkiezing: herkozen werden Theo van den Berg en Jan Veekens. Lang stonden we ook stil bij de financiën. Kosten zijn de afgelopen jaren over de gehele linie gestegen en het extra dikke jubileumnummer van Merlet en het drukken van Merlet in kleur zorgde voor een behoorlijke kostenstijging. Na een stevige discussie werd het voorstel om de contributie en het abonnement met € 5,- te verhogen aangenomen. Merlet krijgt weer de gebruikelijke omvang 28 pag. tekst en 4 pag. voor de mededingen. Verschillende leden spraken hun waardering uit over de huidige vorm in kleur van Merlet. Overwogen wordt om een kerstgedichtenbundel met de beste gedichten uit 10 jaar kerstgedichtenwedstrijd uit te brengen.

Het afsluitende onderwerp over de aangekondigde sluiting van de leeszaal van de vestiging van het BHIC in Grave per 1-1-2017, kreeg een bijzondere wending toen Karel van Soest, de burgemeester van de gemeente Boxmeer, in de zaal verscheen en op dit onderwerp inging. Maar dat was niet de reden van zijn komst. Hij richtte speciaal zijn woord tot Jan Veekens en reikte hem daarna de koninklijke onderscheiding Ridder in de Orde van Oranje Nassau uit.
Na de burgemeester spraken Cor Verberk, namens de Genealogische Vereniging en Wim Jaegers namens het BHIC, Jan en zijn vrouw Nellie nog toe. Ook de besturen van de Heemkunde Vereniging Wanrodes Heem en Stichting Heem en Historie in Oeffelt alsmede natuurlijk ook de familie van Jan waren aanwezig.

Door deze verrassende onderbreking duurde de vergadering aanmerkelijk langer dan gepland.

Het was al half tien voordat Martien Mahler zijn lezing over de zeven kerkdorpen van Sint Anthonis kon beginnen. Enthousiast en in een hogere versnelling vanwege de tijd vertelde hij aan de hand van veel beeldmateriaal over de geschiedenis vanaf de prehistorie van deze dorpen. Vervolgens ging hij in op de bijzonderheden van elk dorp apart. Gezien het late uur kwam hij daar niet geheel aan toe, maar beloofde bij een bezoek van de Kring aan de dorpen, daar verder op in te gaan.
De voorzitter dankte Martien voor zijn enthousiaste en gedreven voordracht.

Op 19 januari organiseerden we voor een nagenoeg uitverkocht huis in samenwerking met ‘De Heerlyckheit Plo’ de lezing van schrijver/journalist Ad Rooms met als titel ‘Gezin XXL’. Maar liefst 75 verhalen over het rijke Roomse leven lagen ten grondslag aan zijn boeken, de expositie in het Noord-Brabants Museum en deze lezing.

Grote gezinnen zijn niet alleen Brabants, maar kwamen zowel landelijk als internationaal veel voor. Ad Rooms schetste aan de hand van foto’s en illustraties hoe grote gezinnen zijn ontstaan. Hoe leefden en aten zij en werden er feesten gevierd? Hoe organiseerden vader en moeder zo’n groot gezin en zocht elk gezin creatief naar eigen oplossingen? Een onderhoudende lezing, gezellig en vooral ook voor vele aanwezigen herkenbaar. Dat laatste bleek wel toen er geïnformeerd werd wie uit een gezin van meer dan 8 kinderen kwam! Ad Rooms kreeg de lachers regelmatig op zijn hand, want nu kunnen we er soms smakelijk om lachen en terugkijken op een tijd waarin het in menig gezin toch aanpassen was op allerlei terreinen, maar sociaal was het meestal wel.

Op 12 november hield onderwater archeoloog Boudewijn Goudswaard een prachtige lezing in zaal ‘De Bond’ in Cuijk over het in kaart brengen van de Romeinse brug gebouwd in de periode 334-357 n. Chr. In het tweede deel van zijn presentatie gaf hij aan hoe Cuijk het verhaal van deze plek zou kunnen verbinden met de agenda van nu, o.a. aan de hand van wandelroutes, 3D-presentaties en collecties in en bij museum Ceuclum.

Op de Tabula Peulingeriana, een Romeinse landkaart met de grenzen van het Romeinse Rijk, kwam de naam Ceuclum al voor. Rond 50 n. Chr. was hier al een nederzetting. Door toepassing van nieuwe onderzoekstechnieken, het uitzetten van meetsystemen onder water en met de computer in kaart brengen van alle gegevens is men er in de negentiger jaren van de vorige eeuw in geslaagd – mede dankzij de hulp van vele vrijwilligers uit Cuijk – om een nauwkeurige reconstructie te maken van de ligging van de brug die aansloot op het nabijgelegen fort. Met een lengte van waarschijnlijk 150-400 meter vormde de brug een aansluiting op het Romeinse wegennet. Keizer Valentianus I herstelde de brug in 369 bij het opnieuw opzetten van een verdedigingslinie van zijn Rijk.

De laatst ontdekte opknapbeurt werd uitgevoerd tussen 387 en 398. Toen het Romeinse Rijk ten einde liep, was er geen noodzaak meer om de brug te onderhouden.

Donderdag 16 oktober waren we te gast in gemeenschapshuis ‘De Pit’ in Overloon, waar Piet Peters voor leden van de Historische Kring en andere belangstellenden, waaronder enkele honderden inwoners van Overloon, een indrukwekkende lezing verzorgde over de slag om Overloon in 1944.

Zeker historisch gezien een oorlogsverleden waar we niet met plezier aan terug denken, maar de wijze waarop Piet de opmars van de geallieerde legers vanuit het zuiden via Sint Anthonis richting Overloon en Venray liet zien, was indrukwekkend.

Een zaal met circa 350 toehoorders, waar je een speld kon horen vallen, zo interessant en historisch verantwoord was de lezing. Van de eerste tot de laatste minuut een boeiend overzicht, mede aan de hand van (leger)kaarten en vele authentieke filmbeelden van Charles Manders uit Sint Anthonis en Engelse legerfotografen.

Duizenden militairen hebben zich ingezet om ons onze vrijheid terug te geven. Gevochten onder erbarmelijke omstandigheden. Dankbaar en trots kunnen we zijn op al die (buitenlandse) soldaten die hun leven gaven. Na zo’n lezing besef je weer hoe zinvol het is om te blijven gedenken en waarderen.

Op 6 september hadden we onze eerste excursie van het nieuwe seizoen. De groep van 40 personen werd ontvangen in het Heemhuis aan de Walterus Peijnenborghhof te Uden.
Daar kregen we bij binnenkomst een kopje koffie/thee aangeboden met, jawel Udense slingerkoek (van Peijnenburg).
De voorzitter van de heemkundekring dhr. Adriaan Sanders gaf ons een kijkje op de geschiedenis van Uden en in het speciaal de kruisheren. Vluchtoord Uden is een heel eigen verhaal en komt aan bod in de maartlezing. Ook vertelde hij over de activiteiten die de Heemkundekring organiseert.

Na die inleiding vertrokken we naar de kapel van de kruisheren en de omliggende gebouwen, alwaar we een kleine rondleiding kregen. De kapel is in particuliere handen, maar we hadden geluk dat er net een uitvaart was geweest en hierdoor de kapel van binnen mochten zien.

Het Kruisherenmonument wat voor het hoofdgebouw ligt, is vanaf het trottoir duidelijk te zien. De opgraving van de oude fundamenten was helaas nog niet klaar.
Een reden om nog eens terug te gaan naar het mooie Uden.

Toen was er nog tijd voor een kopje koffie of thee en mochten we in het museum rondkijken. Het Heemhuis heeft een zeer uitgebreide verzameling van diverse ambachtsgroepen.

En zo kwam er een einde aan een mooie en interessante middag.

Na een voorspoedige reis van een kleine 2 uur arriveerden we in Haarlem om allereerst te genieten van een kop koffie of thee met vla.

Onder leiding van onze organisator Henk Hermans wandelden we naar het plein bij de Sint Bavo waar we met een tweetal stadsgidsen een rondleiding maakten in de directe omgeving met o.m. een bezoek aan ‘de Hoofdwacht’, het oudste stenen gebouw van Haarlem, van waaruit in het verleden de stadwachten de orde handhaafden.
De gidsen vertelden uitgebreid over de Haarlemse historie, zoveel dat ze bijna tijd tekort kwamen en de wandeling versneld werd gedaan langs fraaie gebouwen in Haarlems centrum.
Bij de bronzen sculptuur van Malle Babbe in de Barteljorisstraat, een beeld uit 1978 van Kees Verkade, werd o.a. even stil gestaan. Verkade heeft Malle Babbe afgebeeld gelijkend op de figuur op het schilderij van Frans Hals.

Na de lunch in grandcafé ‘Nobel’ werd het oudste museum van ons land, het Teylersmuseum, bezocht waar een tweetal gidsen honderduit vertelden over het ontstaan van het museum uit de nalatenschap van Pieter Teyler van der Hulst, een vermogend Haarlems bankier en zijdehandelaar. In zijn testament bepaalde hij dat zijn vermogen moest worden ondergebracht in een stichting die de bevordering van kunst en wetenschappen tot doel had.
Dat dit tot een prachtig museumcollectie heeft geleid bleek wel in de fossielen- en instrumentenzaal. Opzienbarende ontwikkelingen op het gebied van natuurwetenschappen zijn bewaard gebleven, mede aan de hand van vele honderden instrumenten en machines, in prachtige zalen, waaronder de Ovale Zaal uit 1784, met mooie overzichtskasten. Schilderijen, prenten en o.a. munten maakten het overzicht compleet.

De gidsen vertelden enthousiast en zeer uitvoerig en mede daardoor is dit bezoek voor velen wellicht een aanleiding om in de toekomst nog eens dit fraaie museum binnen te wandelen in de historische stad Haarlem.

Om 13.00 uur werden we ontvangen in museum “de Kluis” te Boekel. Eerst werd er een algemene uitleg gegeven door mevr. Margreet Staal onder het genot van een kopje koffie met een plak cake. Na deze uitleg kregen we een rondleiding door het museum.

Indrukwekkend om te zien hoe de groei naar de huidige psychiatrie is verlopen. De vaak toch wel barbaarse methoden die waren ontwikkeld en gelukkig voor het grootste deel verdwenen zijn.
Daarna werden we om 14.30 uur verwacht bij de parochiekerk “Onze Lieve Vrouw ten hemel opneming” van Handel waar we een rondleiding kregen in de kerk van dhr. Peter Lathouwers van de Historische vereniging. Handel is een historisch interessante plaats omdat het een van de oudste Maria heiligdommen bezit. In de kerk zijn een aantal van deze kunstschatten te zien.
Rond 1910 werd achter de kerk de processietuin aangelegd, met achter het park de begraafplaats van de broeders Penitenten.

Helaas werkte het weer niet mee om de beloofde wandeling door het park te maken. Deze kunt u natuurlijk nog altijd op eigen gelegenheid maken. Het park is openbaar.
Ondanks de regen een geslaagde excursie.

Op 10 april waren we samen in Boxmeer om de lezing te horen over de Koninklijke 19e eeuw. Dit voortbordurend op het feit dat we 200 jaar Koninkrijk Holland vierden.

Ondersteund door mooi beeldmateriaal nam Hans van den Eeden ons mee naar het begin van de 19e eeuw.
Hoe de Fransen ons bevrijden het begin van de negentiende eeuw, maar in 1813 met de staart tussen de benen weer vertrokken. De rol die de Kozakken speelden.
Over het driemanschap van de gebroeders van Hoogendorp, en daarna de invloed van het koningschap van Willem I (1813-1840), Willem II (1840-1849) en Willem III (1849-1890) in de ontwikkelingen van Nederland.

Tijdens de lezing kwam ook de Tiendaagse Veldtocht met de afscheiding van België aan de orde.

Van den Eeden legde in zijn lezing een relatie tot sociaal-culturele en politieke aspecten. Voorbeelden: de rol van de kerken, de onderwijsstrijd, de infrastructuur en de prille ontwikkeling in de kraamkamer van de democratie. Bijzondere aandacht werd besteed aan de gigantische kunstverzameling van Willem II die na zijn dood geveild moest worden.

Na de jaarvergadering op 12 maart gaf Jan Veekens een interessante lezing over exportslagerijen rond 1900 in Oeffelt.
Hij schetste een interessant tijdsbeeld van een vleeswarenindustrie in de omgeving van het Duits lijntje. Geen grote fabrieken, maar wel internationaal georiënteerde bedrijven, die aan tientallen mensen uit Oeffelt en omgeving werk hebben verschaft. Zelfs een eigen douanekantoor begeleidde de export naar het buitenland.
Een tijd waarin slachten nog handwerk was, milieuvergunningen en hygiëne nog in de kinderschoenen stonden en noeste arbeid deel uit maakte van het leven.
Met de komst van de spoorlijn Nijmegen – Venlo verdween deze kleinschalige industrie geleidelijk en kwamen er slachterijen in o.m. Boxmeer en Cuijk.
De avond werd afgesloten met een korte impressie, vervaardigt door de Heemkunde Vereniging uit Zeeland, van het slachten van een varken op de boerderij, zoals dat vroeger gebruikelijk was.

In het mooie Palazzotheater gaf Lotte Jenssen op 12 februari de lezing over “het verzet tegen Napoleon“. Lotte Jensen, een Deense met liefde voor de Nederlandse literatuur en de Nederlandse identiteit, gaf deze lezing naar aanleiding van het verschijnen van haar boek.

Zij begon haar lezing met de uitleg van de historische achtergrond van de viering 200 jaar koninkrijk. Waarom er zoveel kritiek is geuit op vooral de gekozen datum.
Tweehonderd jaar geleden, in 1813, werd Nederland bevrijd van de Fransen. Daarmee kwam een einde aan jarenlange Franse overheersing. In 1806 had Napoleon Bonaparte zijn broer Lodewijk tot koning van “Holland” benoemd om vervolgens het land in 1810 bij het Franse keizerrijk in te lijven.
Deze Lodewijk heeft veel voor de Nederlandse cultuur betekend.

Het standaardbeeld is dat de Nederlanders nauwelijks in opstand kwamen tegen het Franse regime. Dit boek laat echter zien dat er een levendige verzetscultuur bestond. Tal van burgers verhieven hun stem tegen het Franse gezag en sprongen in de bres voor het vaderland. Zelfs tijdens de inlijving, toen een strenge censuur gold, lieten zij zich de mond niet snoeren. ‘Gevloekte rover!’ en ‘Oranje boven!’ klonk het alom.
Het is een aardige paradox: op het moment dat de Fransen hier de scepter zwaaiden, leefde het Nederlanderschap als nooit te voren.
Schrijvers probeerden het wezen van de natie te vangen door te wijzen op de onderscheidende kenmerken van haar cultuur en inwoners. Zo werd, mede dankzij de overheersing van Napoleon, de ideale Nederlander geboren.

We mogen dit wel zeker een zeer geslaagde lezing noemen.

Op donderdag 16 januari was Bert Willemen uit Rijen te gast in zaal ’t Lagerhuis’ in Mill bij leden van de Historische Kring en NGV met zijn lezing: ‘Met de hond en de hondenkar terug in de historie‘.

Aan de hand van zijn historisch illustratiemateriaal voorwerpen waar-mee hij in de zaal een kleine tentoonstelling had ingericht, vertelde hij enthousiast hoe hij in 1985 vanuit genealogische onderzoek begonnen was met zijn uit de hand gelopen hobby. Hij schetste ons een beeld hoe men tussen 1850 en 1962 in verschillende beroepsgroepen met dit transportmiddel werkte, zowel in Nederland als in ons omringende landen. De hondenkar als vervoermiddel voor de eenvoudige mensen en handelaren kreeg de aandacht van een kleine 70 aanwezigen. Ook de hondenkar in dienst van ‘tante Post’, maar evengoed de hond in dienst van het vaderland als inzet in het leger. Zelfs de hondenkar in de kunst, in boeken, films en reclame passeerden de revue. Wat er maar te verzamelen valt over de hond en de hondenkar, Bert Willemen verzamelt het. Aan het einde van de lezing vertelde Ger Graat, aan de hand van een artikel uit de Echo (Cuijk), hoe een hond en hondenkar in Cuijk zorgden voor grote overlast én ergernis. Daarmee kwam een einde aan een interessante lezing over weer eens een geheel ander onderwerp.

Op 19 december was in een volle zaal van het Van de Valk hotel in Cuijk de boeiende lezing van Dick de Boer over Emo’s reis.

De eerste helft van de lezing ging voornamelijk over het hoe en waarom een eenvoudige monnik de reis naar Rome ondernam. Zo volgden we Emo naar het reusachtige moederklooster van Prémontré, reisden we in het hartje van de winter over de Alpenpas van de Mont Cenis naar Rome. We maakten kennis met de problemen die het pausdom bezighielden en volgden Emo op zijn terugtocht naar het noorden, via Bologna en Milaan, achter de legerbenden van de ene keizer aan en voor die van de andere keizer uit. Dick de boer heeft ook zelf deze reis in etappes gemaakt.

Het boek Emo’s Reis is de vrucht van een fascinatie van De Boer van ruim 20 jaar, die zes jaar geleden in echt onderzoek werd omgezet. Het bevat meer dan 800 illustraties en vele tientallen ‘tekstillustraties’ in de vorm van vertaalde citaten uit heiligenlevens, kronieken, brieven en oorkonden.

Op zaterdag 14 december werd bekend wie dit jaar het mooiste Brabantse kerstgedicht heeft geschreven.

De finale werd gehouden in een steeds vollere zaal van Hotel-Restaurant ’t Vertrek aan de Stationsstraat in Boxmeer.

Ook dit jaar waren er weer prachtige gedichten bij, variërend van een variant van de Pietendiscussie (of Caspar nog wel bij de drie koningen mocht blijven) of gedichten met een knipoog tot heel gevoelige poëzie.

Winnaar was dit jaar weer Toine Nooijens met zijn gedicht de lèste bezoeker. De 2e prijs was voor Thieu Mertens en de 3e prijs voor het vrolijke ‘nèje balle’ van Marian Verberkt.

De deelnemersprijs (gekozen door de deelnemers) was voor Ans van Kessel. De presentatie was wederom in goede handen bij Mientje Wever. Muzikale omlijsting was er van Gerard van Kol.

Op maandag 18 november organiseerden we in samenwerking met Oploo’s Heem een lezing over het 35-jarig verblijf in de missie van pastor Tullemans; tegenwoordig pastoor in Oeffelt en Beugen.
Hij nam de vele bezoekers aan de hand van sheets mee naar o.a. Oeganda, een land op de evenaar in Oost Afrika, waar ca. 42% van de inwoners katholiek is. Alles heeft zijn tijd, ook het missiewerk van honderden priesters, broeders en zusters.

Wat nu bijna ondenkbaar is, was in die tijd redelijk gewoon. Na roeping en een opleiding vertrok missionaris Tullemans met heimwee naar een onbekend land, leerde talen, volken, culturen en verschillende geloven kennen, maar vooral met respect omgaan met alle mensen, ongeacht hun afkomst, geloof, hun ziektes en gebreken. Hij vertelde over zijn pastorale werk in dorpen, steden en ziekenhuizen, maar vooral het verlenen van (medische) hulp maakte een belangrijk deel uit van zijn werk. Voor ieder mens was er daarbij een luisterend oor. Vooral in het begin dagenlange reizen, met de auto maar ook deels te voet over zeer slechte wegen.

Vooral ging hij ook in op de zorg voor dove kinderen in het door hem opgerichte huis. Met een van zijn collega’s die kanker had ging hij terug naar Afrika, waar de bevolking massaal was toegestroomd om zijn zieke collega warm te onthalen. De aanwezigheid van duizenden mensen zegt iets over de bevolking, hun geloof en cultuur. Dat alles heeft waarschijnlijk het missiewerk aantrekkelijk gemaakt, ondanks veel tegenslagen, verdriet en armoede.
Erg interessant om alles een beetje door onze ‘eigen’ ogen te ervaren!

Op 22 oktober in een goedgevulde zaal, (65 personen) van het mooie nieuwe ‘Kruispunt’ te Beugen nam bestuurslid Jan Veekens ons aan de hand van kaarten mee door het Land van Cuijk. Hij gaf ons inzicht hoe onze omgeving er in vroeger tijden heeft uitgezien en hoe kaarten een belangrijke bron zijn bij historisch onderzoek. Waar stond de molen, waar stroomde de beek, welke wegen waren er of in welke huizen woonden onze voorouders.

Rond 1800 komen de meer gedetailleerde kaarten zoals die van Hendrik Verhees, van Von Wiebeking en de Tranchot-kaarten. Informatie tot in detail van alle plaatsen komt beschikbaar bij de start van het Kadaster in 1832. Vanaf die tijd zijn er ook uitstekende topografische kaarten.

Een belangrijke bron voor detailkaartjes zijn de archieven van Gemeenten, Provincie, Domeinen en Waterstaat. Deze kaartjes kregen extra aandacht, omdat ze vaak interessante informatie bevatten over zeer lokale situaties. De kaartjes werden ter verduidelijking bijgevoegd bij andere documenten en zijn daarom moeilijker te vinden. Bij het BHIC in Den Bosch zijn een paar mensen actief daarnaar op zoek gegaan. Enkele sites die de moeite waard zijn om te bezoeken zijn www.watwaswaar.nl en www.BHIC.nl onderdeel ‘Onderzoek’ button ‘Kaarten’.

Van ‘ogenschijnlijk droog materiaal’ wat oude kaarten kunnen zijn, heeft Jan een boeiende lezing gemaakt.

Zaterdagmiddag verzamelden zich 30 leden van onze Kring bij ’t Vertrek te Boxmeer voor een historische wandeling door de Stationsweg en de Spoorstraat. Rien van den Hoogen heeft onderzoek gedaan naar de panden en de bewoners van dit deel van Boxmeer. Aan de hand van oude foto’s werd het verleden van deze straten getoond in de zaal van ’t Vertrek. ’t Vertrek heette vroeger Hotel Café Tunnissen.

Op de hoek stationsweg/spoorstraat gaf Rien uitleg over de vroegere situatie. Op de plaats van Bol was vroeger Hendriks Pluimveevoederfabriek en later de Ford-garage van Haren. De villa ‘de Körver’ herinnert nog aan de fabrieken van Hendriks. Verder komen we bij het pand van sigarenfabrikant Verkuijl waar vroeger ‘de Sok’ gevestigd was.

Op het Rochusplein bij de Sint Rochuskapel legt Rien uit hoe de kapel ontstaan en nu weer toegankelijk gemaakt is. Terug in de Stationsweg bekijken we de gerestaureerde bierbrouwerij Cambrinus en het historische monument Station Boxmeer. In ’t Vertrek wordt na afloop van de wandeling nog wat nagepraat over wat we te zien en te horen kregen.

Een geslaagd middag.

Voor de grote excursie was dit jaar de keuze gevallen op de stad Antwerpen.
Op zaterdag 15 juni vertrokken we met een volle bus. Zoals altijd begonnen we bij aankomst met koffie en gebak, in restaurant Rubens Inn gelegen aan de Wapper naast het Rubenshuis.

Het bezoek daarna aan het Rubenshuis was zeer de moeite waard. De gidsen gaven een uitgebreide uitleg over de aanwezige kunstwerken, en ook bleek, dat Peter Paul Rubens veel heeft betekend voor de stad Antwerpen en dat buiten dit museum nog veel herinneringen aan hem zijn terug te vinden. Ook de fraaie tuin was een bezienswaardigheid.

Nadat we, na een korte wandeling, in de Groote Witte Arend genoten hadden van een goede lunch, stond een rondleiding door de oude stad op het programma. De gidsen lieten ook hier de mooiste plekjes en gebouwen zien, met een gedegen kennisrijke uitleg.
Na de rondleiding had iedereen nog de mogelijkheid zelf even door de stad te lopen of een biertje te pakken op een van de vele terrassen.

Uit de reacties van de deelnemers bleek, dat iedereen zeer tevreden was en dat het een mooie dag was geweest. Bovendien was ook het weer ons gunstig gezind. Hopelijk mogen we ook het volgend jaar weer op zo’n geweldige deelname rekenen.

Op een mooie zonnige 4 mei waren we te gast in Vierlingsbeek en Groeningen.
Na ontvangst met koffie en Békse koek in de Biep aan het Vrijthof gingen we eerst een wandeling door het centrum van Vierlingsbeek maken.
Naast de RK kerk van de H. Laurentius met oude grafstenen tegen de muur, kwamen o.a. het oorlogsmonument, de synagoge, de brouwerij en het pension Boymans aan bod. Verrassend om te zien hoeveel mooie monumenten Vierlingsbeek nog bezit.

Na deze wandeling gingen we per fiets of auto verder.
Bij de Staay werd de tocht voortgezet. Het oude veerhuis bezit gemetselde wapenstenen die afkomstig zijn van het voormalige kasteel “de Makken”. Daarna was de onlangs gerestaureerde watermolen te bezichtigen. Na een mooie rit langs o.a. de molenvijver en “de ezels hemel” kwamen we bij “de Makken” uit. De oude schuur is nu bijna helemaal vervallen.
Daarna weer verder langs de plek waar vroeger kasteel “Hattert” zich bevond naar kasteelboerderij “de Voort”. Daar werden we allerhartelijkst ontvangen door de huidige eigenaren die de boerderij zelf restaureren.
De laatste stop was de kapel in Groeningen en “de Schans” vandaar via het Joodse kerkhof weer terug naar “de Biep” waar we onder het genot van koffie en koek nog even konden napraten over het verrassende bezoek aan Vierlingsbeek.

Op 17 april gaf Judith Toebast in een volle zaal (ca. 80 personen) in “t Wapen van Beers” een lezing over boerderijen in het Land van Cuijk.
In de lezing ging Judith in op de ontwikkelingen van de boerderijen door de eeuwen heen. De verschillende typen boerderijen die er zijn in het Land van Cuijk en hoe de boerderijen zich hebben ontwikkeld. Aan de hand van zowel nieuwe als oude foto’s werd het verhaal geïllustreerd. Zo werd bv het Hallenhuis met streekgebonden materiaal gebouwd, met stro in Twente en met mergel in Limburg.
De diverse soorten gebinten en hoe het vergroten van boerderijen tot stand kwamen. Ook de kasteelboerderijen in Oploo en Groeningen kwamen aan bod.

Een mooie en interessante avond voor de laatste lezing van dit seizoen. In het dagelijks leven werkt Judith als specialist landelijke bouwkunst bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Zij heeft voor Stichting de Brabantse Boerderij als auteur meegewerkt aan diverse publicaties over boerderijen in Noord-Brabant. Het laatste deel verscheen in 2012: Historische Boerderijen van Peelland tot het Land van Cuijk; Handreikingen voor het behoud van het ruraal erfgoed. In april zal Het Grote Boerderijen Boek verschijnen, van Judith en haar collega Ben Kooij.

Op 20 maart 2013 (na de algemene ledenvergadering) was het de beurt aan Dick Reijnen om een lezing te houden over de opgravingen en archeologische vondsten van Stercwijk.
Dick begon zijn lezing met de Maasbroekse Blokken waar de vondsten -tegen de verwachting in- wat tegen vielen. Des te groter was dan ook de blijdschap toen bleek dat bij de opgravingen op Sterckwijk de vondsten boven verwachting waren. Het bleek het grootste urnenveld van Nederland te bevatten.
Dick liet aan de hand van een powerpoint presentatie zijn vondsten aan onze leden laten zien.

De tijd bleek eigenlijk te kort, voor al die indrukwekkende vondsten.

Op donderdag 28 februari was de kinderboekenschrijver Gerard Sonnemans te gast in zaal De Bond te Cuijk.
In (wederom) een goed gevulde zaal (ruim 70 personen) vertelde hij over het ontstaan en de in houd van ‘De canon van Brabant’ Van hieruit is het idee ontstaan om er een boek over te maken dat deze canon als leidraad heeft. Bij dit boek ‘Blikken op Brabant’ zijn de vensters van de canon van Nederland het uitgangspunt en is hierdoor een aanvulling op het nationale verhaal. Hierdoor is het boek een bijzondere aanvulling voor het onderwijs.

Voor de pauze was er vooral op Historisch gebied veel te beluisteren, van de Grafheuvels tot, hoe kan het ook anders het Duitse lijntje.

Na de pauze werd onze kennis van de Brabantse geschiedenis op ludieke wijze getest d.m.v. een Quiz genaamd KWISDANIE, hierna was het KWISDAWEL.
We hadden zelfs 4 winnaars met maar 4 vragen fout van de 30. Ultieme winnaar werd uiteindelijk dhr. Mahler uit Sint Anthonis.

Deze leuke leerzame avond werd op een wat later tijdstip dan normaal afgesloten.

In een volle zaal (de stoelen waren niet aan te slepen) gaf de oud Hapsenaar Joost van den Hôvell tot Westerflier op 17 Januari 2013 een lezing over de reis van Napoleon van Rusland naar Parijs.
Zelf maakte Joost deze reis met paarden en koets in 2012 van Wit Rusland naar Meaux 50 km ten oosten van Parijs, samen met 5 andere mensen.

Voor de pauze ging de lezing vooral over het stuk geschiedenis van de slag om Rusland door Napoleon, 200 jaar geleden.

Na de pause nam Joost ons mee naar het Rusland van deze eeuw. De ontvangsten die zij kregen op de diverse haltes waren dan ook zeer verrassend en hartelijk. Daardoor voelden zij zich dan ook een klein beetje Napoleon.
Ook werd er tijdens deze reis 100.000 euro opgehaald voor de stichting Gichon voor de slachtoffers van de Tjsernobyl-ramp.

Met meer dan 70 personen die deze lezing bezochten kunnen we dan ook spreken van een zeer geslaagde lezing.

Op 20 december gaf in ’t Lagerhuis te Mill, Francois Swinkels uitleg over het verhaal van de Ster van Betlehem.

We werden ontvangen met koffie en kerstbrood.

Aan de hand van het enige verhaal over de ster van Bethlehem in de bijbel (het evangelie van Matteüs) worden de volgende constateringen gedaan:
1. De wijzen kwamen uit het Oosten;
2. Het gebeurde ten tijde van koning Herodes;
3. De ster is tweemaal verschenen.

De lezing begon bij de geschiedenis van het Romeinse Rijk. Via Keizer Augustus kwamen we bij de maandbenamingen terecht en de uitleg hoe de jaartelling is ontstaan.

Na de pauze werd de reis van de Drie Koningen gemaakt, de route liep vanaf Babylon via Baghdad en Palmyra naar Damascus.
Dé vraag is natuurlijk: Welk hemelverschijnsel zou nu in aanmerking kunnen komen als ster van Bethlehem?
Aan de hand van voorbeelden van de verschillende hemelverschijnselen die met het blote oog te gezien moesten zijn, (men had nog geen kijkers laat staan sterrenijkers) werd besproken en welk hemelverschijnsel het meest waarschijnlijk is geweest. * een komeet; * samenstand van verschillende planeten; * of een super nova. Door middel van computer-animatie kon men vaststellen dat ‘de ster van Betlehem’ naar alle waarschijnlijkheid een samenstand moet zijn geweest van verschillende planeten.

Wederom een geslaagde lezing.

Op 15 december was het weer zover, voor de 6e maal werd de kerstgedichtenwedstrijd in dialect gehouden.

In een volle zaal van ’t Vertrek beoordeelde de jury, bestaande uit Marja van Trier, Gerard Ulijn en Jan Bongers de 20 beste ingezonden gedichten van de 49. Wat inhoud betreft liepen de onderwerpen behoorlijk uiteen maar ze hadden één gemeenschappelijke deler nl. dat het over Kerst ging. Van nostalgische gedachten naar een gedicht met een lach, maar ook vaak hele gevoelige gedichten over een laatste kerst die gevierd wordt.

Op de 3e plaats eindigde Nelly de Groot uit Lieshout met d’n Engel. De 2e plaats was voor de winnares van vorig jaar Aihayita Jansen uit Veldhoven met ‘da wa komt’. ‘Och kiendje toch’ van Elly Schouten uit Grave was goed voor de 1e plaats.
De Deelnemersprijs was voor Ans van Kessel uit Stevensbeek met haar gedicht ‘Zoo giggut nie langer’.

De middag werd op de welbekende deskundige manier aan elkaar gepraat door Mientje Wever, die voor elke kandidaat wel een persoonlijk woordje had.
De muzikale omlijsting was in handen van Wout van Venray.

Volgend jaar zal de wedstrijd om organisatorische redenen om 14.00 uur beginnen.

Op 15 december was het weer zover, voor de 6e maal werd de kerstgedichtenwedstrijd in dialect gehouden.

In een volle zaal van ’t Vertrek beoordeelde de jury, bestaande uit Marja van Trier, Gerard Ulijn en Jan Bongers de 20 beste ingezonden gedichten van de 49. Wat inhoud betreft liepen de onderwerpen behoorlijk uiteen maar ze hadden één gemeenschappelijke deler nl. dat het over Kerst ging. Van nostalgische gedachten naar een gedicht met een lach, maar ook vaak hele gevoelige gedichten over een laatste kerst die gevierd wordt.

Op de 3e plaats eindigde Nelly de Groot uit Lieshout met d’n Engel. De 2e plaats was voor de winnares van vorig jaar Aihayita Jansen uit Veldhoven met ‘da wa komt’. ‘Och kiendje toch’ van Elly Schouten uit Grave was goed voor de 1e plaats.
De Deelnemersprijs was voor Ans van Kessel uit Stevensbeek met haar gedicht ‘Zoo giggut nie langer’.

De middag werd op de welbekende deskundige manier aan elkaar gepraat door Mientje Wever, die voor elke kandidaat wel een persoonlijk woordje had.
De muzikale omlijsting was in handen van Wout van Venray.

Volgend jaar zal de wedstrijd om organisatorische redenen om 14.00 uur beginnen.

Met een gehoor van ca. 180 personen werd op maandag 26 november door Eric Koolen de lezing gehouden ‘Eer, schande en humor’.

Voor de pauze kwamen oude volksgebruiken uit het katholieke Brabant aan de orde, uit de tijd van vóór de opkomst van de industrie.
Vanaf de eerste vraag uit de Catechismus tot aan Hanewinckels uitspraken kwamen aan bod. Ofwel, hoe zag het leven van een ‘gewone Brabantse’ mens eruit in de 19e eeuw. De kerk had veel invloed, soms zelfs teveel. Diverse tradities en gebruiken kwamen aan bod zoals het Töffelen, wat tot in 1952 een gewoonte was, wat nu eenmaal niet de vriendelijkste manier was om de teleurstelling te uiten dat een bruiloft niet doorging.

Na de pauze kwam de meer humoristische kant van het katholicisme aan bod. De lezing gaf op een andere manier inzicht hoe het leven van onze (katholieke) voorouders eruit zag.

Op zaterdag 15 september 2012 brachten ruim 50 leden van de Historische Kring een bezoek aan het Collegium Augustinianum in Gaesdonck vlakbij de voormalige grensovergang in Siebengewald. Na een kop koffie op het zonnige terras van café-restaurant ’t Jagershof ging het gezelschap de grens over waar men werd ontvangen door de directeur van het katholieke gymnasium die enthousiast en uitvoerig vertelde over de geschiedenis.

Het bisschoppelijke gymnasium is door de overheid erkend en heeft een geschiedenis van meer dan 150 jaar. De onderwijsinstelling heeft nu meer dan 800 leerlingen, die niet allemaal in het internaat wonen, maar ook uit de omliggende plaatsen komen om de lessen bij te wonen. Sinds 2006 is er een Junior Business School aan het bestaande onderwijsaanbod toegevoegd.
Daarna volgde een rondleiding door een tweetal vrijwilligers die in het Duits en Nederlands hun rondleiding kleur gaven.
De heer Jörg Baden gaf in de bibliotheek deskundige uitleg over de aanwezig historische werken, waaronder die uit de bibliotheek van het voormalige klooster Graefenthal. Zijn collega Josef Böhmer verzorgde een rondleiding door het imposante klooster en vertelde over haar ruim 600-jarige geschiedenis.
Een excursie die beslist de moeite waard was om in de toekomst, wanneer de bibliotheek verder geactualiseerd is, te herhalen.

Op zaterdag 2 juni was het jaarlijks uitstapje, ditmaal naar Leerdam en Wijk bij Duurstede.
Onze excursieleider Henk Hermans had de reis, inclusief lunch voortreffelijk georganiseerd.

Tegen 10 uur arriveerden we in Leerdam waar we onder een stralend ochtendzonnetje de stad verkenden en we in afwachting waren voor een excursie in de glasblazerij of rondleiding met stadsgids.
Tijdens het glasblazen kregen we gedetailleerde uitleg over het proces op de werkvloer en werden we geïnformeerd over historie en achtergronden van de glasblazerij. Van dichtbij konden we zien hoe glasblazers van gloeiend heet glas de mooiste vazen en schalen maakten. Het aansluitende bezoek aan de winkel annex tentoonstellingsruimte was heel leuk en daar hoorden we dat een aantal medereizigers ook graag een bezoek hadden gebracht aan het Nationaal Glasmuseum, dat enige kilometers verderop lag. Jammer, maar dat zat er helaas niet in!
De stadsgids vertelde aan een andere groep ondertussen veel over historische bezienswaardigheden van deze stad aan de Linge. Nadien ging ieder op eigen gelegenheid op pad om daarna per bus te genieten van een voortreffelijke lunch in “’t Veerhuis” in Beusichem.
Met een prachtig zonnetje reden we over de dijken naar Wijk bij Duurstede waar we met twee gidsen in de historische binnenstad een gezellige en sfeervolle wandeling maakten, die werd afgesloten in een winkelstraat of op het terras.
Een kleine vijftig deelnemers konden terugzien op een prachtige, zonnige en interessante dag, die ook nog erg gezellig was.

De eerste kleine excursie stond dit jaar gepland op 12 mei.
Het doel was een bezoek aan Grave. Er was een behoorlijke opkomst.

Het verzamelpunt was de altijd weer imposante Hampoort. Aan de hand van de maquette van Grave en andere zaken in het museum kregen we informatie over de stad Grave. Vervolgens werden we in groepen verdeeld. Onze groep is met Martin Koolen de stad ingewandeld. We hebben o.a. bezocht de beeldentuin en de Grote Elisabethkerk. We werden daarbij geïnformeerd door gidsen van Graeft Voort. Daarna een korte excursie door Grave. Als afsluiting van de middag zijn we nog met eigen vervoer naar de museum-kazematten geweest. De daar aanwezige gids vertelde over de bouw het gebruik in mei 1940. Ook ging hij in op de verovering van de brug in 1944. De kazamatten zijn ingericht met materieel uit de 2e wereldoorlog. Met foto’s wordt de geschiedenis van dit stukje erfgoed ondersteund. Al met al een geslaagde middag met vooral dank aan Graeft Voort en hun gidsen.

Deze avond samen met de leden van Wanrode’s Heem stond geheel in het teken van de oude grenzen in de uitgestrekte Peel, waar weinig natuurlijke herkenningspunten waren.
Voldoende reden voor onze voorouders om regelmatig met elkaar in conflict te komen over de juiste grenzen (limieten).

Voor de pauze werd door de heer Boeije geschetst hoe zich de situatie in en om de Peel in de loop van de eeuwen heeft ontwikkeld. Na de pauze ging de heer Ploegmakers in op de perikelen rond de grenspalen en het plaatsen en verplaatsen daarvan. Specifiek vertelde hij over het project om deze oude grenspalen op te zoeken, te consolideren en middels info-borden weer in beeld te brengen voor onderzoekers en toeristen. Op het einde van de avond, die boordevol informatie was, waren toch wel een aantal mensen het spoor tussen de vele genoemde palen bijster.

Na de pauze van de jaarvergadering was ons dialect het onderwerp, zowel in woord als in zang. Telkens onderbroken door liedjes van Mia Dekkers in het dialect, presenteerden de leden van de dialectgroep een gevarieerde selectie van de door hen gemaakte gedichten. Het geheel werd op een ludieke wijze aan elkaar gepraat door Carel Thijssen.

Een bijzondere avond waarop we uitgebreid kennis hebben kunnen nemen van de producten van deze projectgroep binnen de Historische Kring. Deze avond zouden we ook afscheid nemen van de trekker van deze groep de heer Cees de Wit, maar helaas kon hij die avond niet aanwezig zijn. Onze voorzitter en secretaresse zullen nu namens de Kring bij hem thuis langs gaan.

De lezing van André Stufkens over de geschiedenis van de Waalbrug op 8 februari, werd eveneens druk bezocht. André Stufkens vertelde op deze avond de geschiedenis over de totstandkoming van de Waalbrug. Maar ook over de waarschijnlijkheid dat er al eerder een Romeinse brug over de Waal heeft gelegen.

We begonnen de avond bij de gebroeders van Limburg en eindigden met de te bouwen brug bij Lent. In 1905 namen enkele vooruitziende burgers het initiatief voor de aanleg van een verkeersbrug over de Waal. In 1936 werd met de grootste boogoverspanning van Europa de Waalbrug bij Nijmegen geopend door Koningin Wilhelmina.

Er werden vele argumenten ingediend om de Waalbrug tegen te houden daarom wordt hij ook wel “de brug der zuchten” genoemd. De namen van Wilhelm, Cees en Joris Ivens liepen als een rode draad door de lezing.
André Stufkens bleek een zeer enthousiast verteller die zijn publiek tot de laatste woorden wist te boeien.

In een vol Lagerhuis in Mill werd de lezing Adel in Brabant gegeven door Klaasje Douma. De algemene aspecten van de adel in de 19de en 20ste eeuw kwamen ter sprake. O.a.: Wat is koningsadel, en hoe en waarom werd deze gevormd? Wat was er speciaal aan de situatie in Noord-Brabant in 1813? Hoe verliep de vorming van de adel in deze provincie, wat voor rol speelde deze ridderschappen die na 1848 aan hun einde kwamen. Ook werd duidelijk gemaakt hoe men tot de adelstand verheven kon worden. Nadat de Brabantse Adel zelf was belicht, keken we tenslotte naar een aantal adellijke individuen en families in onze regio die om verschillende redenen extra opgevallen zijn. Zoals de families van Sasse van Ysselt, Van Hugenpoth, etc.

Mede door de opbouw van de diverse families en de vertakkingen door huwelijken was het vooral voor leden met belangstelling voor Genealogie een zeer interessante avond.

Op zaterdag 17 december werd voor de 5e maal de wedstrijd “Mooiste Brabantse Kerstgedicht” gehouden in de zaal van “het Vertrek” in Boxmeer. Dat het Brabants dialect leeft bleek wel uit de volle zaal waar Jan van der Heijden uit Liempde de middag mocht openen met enkele liedjes in (natuurlijk) het Brabantse dialect.

Dat het Brabantse dialect leeft tot ver over de grenzen bleek wel aan de inzending van Gerrit van Cuijk uit Nieuw-Zeeland. Dit gedicht werd voorgedragen door Mientje Wever die ook de presentatie voor haar rekening nam.
Tijdens de pauze amuseerde Mia Dekkers het publiek met haar liedjes.

Ainyahita Jansen uit Veldhoven met haar gedicht “de cirkel” mocht zich winnares noemen van de wedstrijd om het mooiste Brabantse kerstgedicht 2011. De tweede prijs was voor “Gouwe balle” van Anneke Arts uit Boxmeer. Ad van Schijndel uit Heeswijk-Dinther werd derde met het gedicht “Kerstmis, nog alted wit”.
De deelnemersprijs, waarvoor de finalisten zelf een stem mochten uitbrengen ging naar “Lège platse” van Marian Verberkt uit Boxmeer. Na de prijsuitreiking werd de muzikale sluiting verzorgd door Mia Dekkers en Jan van der Heijden.

De refter van het klooster in St. Agatha liep geheel vol voor de lezing over beeldverhaal van de Ilias en de Odyssee van Homerus. Deze heldendichten over de Griekse- Trojaanse Oorlog werden voor de pauze uitstekend en met verve voorgedragen door de heer Ger Daniels. Na de pauze gingen we in groepen naar de lange kloostergang waar het door Anna Hendriks aan de hand een 100 meter lang en 60 cm breed geschilderd beeldverhaal voor ons was uitgelegd. Een schitterende en zeer kleurrijke expositie.
Na de pauze gingen zij in op gestelde vragen en kon men het boek kopen waarin alle tekeningen in kleur waren opgenomen.
De fam. Daniels heeft nog enige exemplaren, voor de prijs van € 15,-. (tel. O485- 315590).

Maandag 21 november werd in Oploo in samenwerking met de NGV de lezing gehouden over “De meidenkist”.
Cees Prinsen, een enthousiaste verteller, die af en toe ook zeer adrem de vragen van het publiek beantwoorde zorgde voor een ontspannen avond. De Meidenkist zat boordevol spullen, van de legendarische snelzeiker tot het herinneringsprentje van de H. Communie en het Monstransboontje. Bij elk voorwerp had hij wel een smakelijke anekdote of wetenswaardigheid. De bezoekers konden ook zelf spulletjes meebrengen, die op humoristische wijze door hem werden besproken. Ook heeft hij nog een oproep aan iedereen die gediend heeft bij boer, burger of op de pastorie om zijn/haar verhaal te vertellen, zodat dit in een nog uit te geven boek verhaald kan worden.

Op zondagmiddag 13 november werd de bundel “klien grej” van Diny van Oostrum ten doop gehouden in de volle Foyer van Hotel Riche in Boxmeer. De titel is erg goed gekozen want het zijn echt de kleine dingen van het leven, die leven zo mooi kunnen maken.
Diverse sprekers spraken hun bewondering uit voor de eenvoud die uit de gedichten van Diny verwoord worden.
Burgemeester Karel van Soest was een van deze sprekers en natuurlijk ook onze voorzitter.
De middag werd vakkundig gepresenteerd door Cees de Wit, voorzitter van de werkgroep dialecten van de Historische Kring Land van Cuijk. Mia Dekkers gaf met haar optredens een extra dimensie aan deze middag.

De bundel is verkrijgbaar bij boekhandel van Dinther in Boxmeer, de Readshop in Cuijk, de boekhandel in Mill en bij de auteur zelf voor de prijs van 11.50 euro.

Op (alweer een mooie zonnige dag) 24 september 2011 waren we te gast in Cuijk.
We werden in 2 groepen verdeeld wat met een opkomst van ca. 45 leden ook nodig was.

De mooie Martinuskerk is een neogotische kruisbasiliek met 2 torens die 100 jaar geleden gebouwd werd door architect Caspar Franssen.
Op 11 november 1912 werd hij in gebruik genomen.
In de kerk bevinden zich diverse kunstschatten, zoals het hoogaltaar van Hendrik van der Geld, het Severijnorgel en de bijzondere muurschilderingen van atelier Mengelberg.
De kerk is onlangs prachtig gerestaureerd en maakte een bezoek alleszins de moeite waard.
Op het kerkhof werd even stilgestaan bij de kapel van architect Cuijpers.

Het protestantse kerkgebouw werd in 1809 gebouwd, gefinancierd door Koning Lodewijk Napoleon. In 1811 kreeg de kerk haar luidklok, gegoten door Clement Drouot.
Tijdens de 2e wereldoorlog werd deze geroofd en in 1978 teruggevonden en (feestelijk) teruggehaald uit Berlicum.
Het orgel werd gebouwd in 1830 en in 1980 gerestaureerd.
De kerk weerstond overstromingen en beschadigingen door granaten. In 1987 werd er veel schade aangericht door brand tijdens de Cuijkse kermis. Door de kleurverschillen in de stenen is dit nog duidelijk te zien.

Hierna kon men op eigen gelegenheid nog door de mooie beeldentuin en onlangs nieuw aangelegde Heemtuin wandelen.

11 juni was de jaarlijkse grote excursie die deze keer Amsterdam als bestemming had. Na een kopje koffie met appelgebak werden de groepen gevormd. Er waren 3 routes te lopen nl. de Jordaan, de binnenstad en de Joodse buurt.

De Jordaan:
Met onze gids mevrouw Wil Bart hadden we een gezellige rondleiding door de Amsterdamse Jordaan. Ongetwijfeld de meest bezongen, beschreven en geromantiseerde stadswijk van Nederland. Ooit aangelegd als wijk voor de minder bedeelden; vandaag de dag is het een favoriete wijk voor studenten, artiesten en jonge ondernemers. Van veel leegstand in de zestiger jaren naar zeer gewilde, gerestaureerde, woningen in deze tijd. Wandelend vanuit het museumcafé schetste onze ervaren gids eerst een totaalbeeld van de Jordaan, gelegen ten westen van de grachtengordel en met hulp van onze paraplu’s verkenden we de volkswijk.

De Joodse buurt:
Vanaf ca. 1600 kwamen de ca. 3000 Sefardische joden uit Portugal en Spanje (Portugese Joden). De Askenazische Joden uit Oost-Europa (Hoog-Duitse Joden) kwamen in 1635. Dit was de grootste groep met 20.000 Joden. Ze woonden op de eilanden Vloeienburg, Uilenburg, Valkenburg (Marken) en Rapenburg .
Omdat de joden niet bij een Gilde mochten aansluiten ontstonden er nieuwe Joodse beroepen zoals: diamantslijperij, geldhandel, suiker-raffinage, tabakspinnerij, boekdrukkunst en zuurinleggerij. Ze mochten ook geen winkels openen dus werd er ambulante handel gevoerd op het eiland Vloeyenburg.
Tijdens deze route kwam natuurlijk ook de tragiek van de Joden tijdens de 2e wereldoorlog enkele malen aan bod.
De Hollandse Schouwburg die van juli 1942 tot 19 november 1943 als deportatieplaats werd gebruikt. Nu als herdenkingsplaats ingericht.
De kindercrèche van waaruit kinderen naar buiten zijn gesmokkeld om ze onder te brengen bij niet Joodse gezinnen, zodat ze gered werden.
Artis was in het begin de aapjestuin en wandelpark van de Joden, pas later werd dit de dierentuin Artis van de stad Amsterdam.

Binnenstad:
De eerste stop was bij het voormalig jongens weeshuis. Daar werd de jongens een vak bijgebracht waarmee ze zelfstandig de kost konden verdienen. Ieder had zijn eigen kast wat nu een lockerkast zou zijn. De toegangspoort was rijkelijk versierd met vele symbolen en spreuken. Ook werden we gewezen op de gevelstenen die aangaven aan wie er woonde of wat voor beroep de bewoner uitoefende.
Via de Kalverstraat (waar vroeger de kalveren verhandeld werden) gingen we naar de Papegaaienkerk die aan de gevelzijde niet breder is dan een gewoon pand. Deze kerk is nog normaal in gebruik.
Dan naar het Amsterdams Historisch Museum met in de gevel een verzameling bij elkaar gebrachte gevelstenen uit gesloopte panden. In het museum is een regentenkamer waar we werden gewezen op diverse details in het interieur, maar die ook gebruikt werden aan het gebouw. Op het Spui zagen we gebouwen waar bijzondere gebeurtenissen hebben plaats gevonden (Maagdenhuis, opstand studenten in 1966) maar ook cafés waar rechtse of linkse schrijvers hun eigen café hadden. Op het Rokin zijn we een sigarenzaak binnen gegaan die nog geheel in authentieke art-nouveau stijl gebouwd en ingericht is. Via de Oudezijds Voorburgwal lopen we langs de St. Agnieten kapel van de universiteit naar de Dam.
Het monument op de Dam was tevens het eindpunt van deze route, waar de diverse groepen weer samen kwamen. Dit alles kregen we te zien begeleid door uitstekende gidsen en met Amsterdamse humor doorspekte verhalen. Een prachtige afsluiting van het seizoen.

Op een stralende zomerse dag was de excursie naar Batenburg en kasteel Hernen gepland.
Met ±30 leden kwamen we bij café-restaurant “De Viersprong” in Batenburg samen. Een mooie locatie, maar ook de enige horeca-gelegenheid in het prachtige Batenburg, vlakbij het toenmalige veer gelegen. Dit is dan ook duidelijk te zien aan het interieur.
De omelet in deze gelegenheid zal wel heel erg vers zijn geweest aangezien de krielkippen in het cafégedeelte los rondliepen.
Batenburg bezit naast de prachtige 17e eeuwse huizen ook nog de middeleeuwse ruïne van de woonburcht van de Heren van Batenburg. Tijdens de 80-jarige oorlog was deze ingenomen en verwoest door de Spanjaarden. In de 17e eeuw werd hij weer opgebouwd door de graven van Horne, en was in die tijd het mooiste kasteel van Gelre.
In Batenburg had men tussen 1351 en 1622 een eigen muntslag.

De van oorsprong katholieke St. Victor (nu N.H.) heeft een prachtig interieur (preekstoel, doopvont en orgel) dat een bezoek hieraan beslist de moeite waard is. Bij restauratie van de kerk ontdekte men dat op deze plek in de 11e eeuw een zaalkerk, en in de 14e eeuw een grotere kerk heeft gestaan. Ook hangen er de rouwborden van de families Bronkhorst, Batenburg, Horne en Bentheim Steinfurt.
Daarna werd de tocht voortgezet naar Kasteel Hernen. Deze middeleeuwse burcht is omgeven door een gracht en beschikt over unieke overdekte weergangen.

In de loop der jaren is er natuurlijk wel het een en ander veranderd in dit kasteel maar is toch nog zeer goed intact, omdat het nooit door oorlogen of belegeringen is geteisterd.
In de toren zijn de meer dan 500 jaar oude balken nog goed zichtbaar.
Beneden de “keuken” en de gevangenis zijn eveneens nog aanwezig en geven een goede indruk hoe onze voorvaderen geleefd moeten hebben.

In Grand Café ’t Raadhuis, te Wanroij werd in samenwerking met Wanrodes Heem op 23 maart een lezing gehouden over de ontwikkeling van de veehouderij in Oost Brabant in de periode 1960-1992. De lezing werd gegeven door dhr. Ignaes Bertels die in die periode een praktijk als dierenarts had in Oploo en Overloon. In die tijd maakte de veehouderij grote veranderingen door, de veehouderij werd intensiever door bedrijfsvergroting, ook veranderde het landschap door de ruilverkaveling en industrialisatie. De melk werd niet meer opgehaald met paard en wagen maar met grote tankwagens. Dat vroeg natuurlijke om grote aanpassingen op de boerderij. Boeren kregen te maken met melkquota, maar ook met besmettelijke ziekten zoals mond en klauwzeer en tbc. De koude en warme sanering kwamen ook aan bod in deze lezing. Dhr. Bertels heeft in grote lijnen de geschiedenis van de veehouderij in Brabant geschetst. Dit alles werd omlijst met foto’s en krantenartikelen uit die periode. Dhr. Bertels maakte natuurlijk het een en ander mee in die tijd op het Brabantse platteland. Die verhalen heeft hij ook in een boekje samengevat “14 verhalen van een dierenarts” waarvan hij er tijdens de lezing een aantal voorlas.

Zeer onderhoudend en met een kwinkslag vertelt hij over zijn geboortestad Gennep en het Genneperhuis. Van de vroegste geschiedenis, via de Romeinen, de heren van Gennep, de teloorgang van de vesting aan de monding van de Niers, naar de huidige tijd met de plannen die er zijn voor het toegankelijk maken van het terrein voor belangstellenden. Hij nodigt iedereen uit een bezoek te brengen aan de gerestaureerde oude toren en een wandeling te maken naar de restanten van de vesting.

Op 19 januari een lezing in Cuijk door Frank Meijneke, met wederom een grote opkomst. De in Nuenen geboren persoon Stephanus Hanewinckel was het onderwerp van deze avond. Hij was onder meer in het overwegend Katholieke zuiden dominee. Over met name deze periode ging het grootste gedeelte van de lezing. Hanewinckel heeft zijn uitstekend gedocumenteerde bevindingen over cultuur, godsdienst. politiek maar ook de natuur aan het papier toevertrouwd. Enkele standplaatsen uit die periode zijn: Bakel, Aarle, Beek en Lieshout, maar in onze regio ook Vierlingsbeek en Ravenstein. Over het algemeen werd hij als moeilijk en knorrig voorgesteld. Uit zijn beschrijving van de Meierij blijkt echter dat hij veel gevoel voor humor had. Op 15 december 1856 overlijdt dominee Hanewinckel op 90 jarige leeftijd in Ravenstein, met als erfenis een schat aan informatie achterlatend.
Op het einde van de lezing bleek de norse, moeilijke man, een verlichtend en milde predikant te zijn, een gemoedelijke Brabander.

De werkgroep dialecten bestaande uit Cees de Wit, Mientje Wever, Diny van Oostrum, Carel Thijssen, Mia Dekkers, Gerrit Nabuurs en Rie-Anne van Kempen van onze vereniging, organiseerde op 18 december voor de 4e keer de wedstrijd van het mooiste Brabantse kerstgedicht in dialect.
Bij een gezellige sfeer in een volle zaal streden de 18 van de 20 genomineerden voor de 1e, 2e en 3e prijs en nog een extra prijs. De jury bestaande uit Gerard Ulijn, Marja van Trier en Noud Bongers hadden een zware taak omdat de verschillen erg klein waren.

Het geheel werd muzikaal omlijst door Arianne Verkaart, Jan van der Heijden en Mia Dekkers.
Er waren juweeltjes van gedichten onder de deelnemers, de een zocht het in de kerstbeleving in verre landen een ander hield het wat dichter bij huis en keek, soms met enige weemoed terug naar zijn of haar jeugdbeleving van de Kerst. De 1e, 2e en 3e prijs werden uitgereikt door wethouder Jos de Graaf en de genomineerdenprijs door onze voorzitter Pierre Arts.

De 1e prijs werd gewonnen door Toine Nooijens uit Etten-Leur met zijn gedicht Eindelwôs. De 2e en 3e prijs werden gewonnen door Els Bloemen uit Ledeacker en Marian Verberkt uit Boxmeer.
De genomineerdenprijs, gekozen door de genomineerden zelf, ging dit jaar naar Riek Janssen uit Westerbeek met haar gedicht http://www.wonderkind.

Op 7 december, werd in Oploo door drs. Henk Buijks, werkzaam bij het Brabants Historisch Informatie Centrum, de lezing ‘Grenzen in het Land van Cuijk’ verzorgd. De grenzen in vroegere tijden herleefden weer voor de bezoekers van deze druk bezochte lezing. Niet alleen de landsgrenzen kwamen aan bod maar ook veel natuurlijke grenzen zoals de Maasheggen en de taalgrenzen van de diverse dialecten. Ook zaken als de Waterlinie en de Peelgrens. Grensstenen en grenspalen werden gelegd (en soms verlegd) en zijn regelrechte pareltjes van ons Historisch Erfgoed.
Het was een leerzame avond die in samenwerking met Oploos Heem en de Genealogische vereniging Land van Cuijk en Ravenstein was georganiseerd.

Deze lezing over de geologische geschiedenis van de Maas werd gehouden in ’t Wapen van Beers.
Erg knap hoe geologen de afgelopen 100 jaar de geschiedenis van de aarde zijn nagegaan!
Hans de Jong wist op een boeiende manier aan de hand van de geologische geschiedenis van de Maas ruim 60 belangstellenden inzicht te geven in de miljoenenjaren oude geschiedenis van de aarde en in het bijzonder de vele stroomgebieden van de Maas.

De Maas heeft in haar rijke historie veel ‘indrukken’ achtergelaten.
Ooit ontstaan als klein en rustig riviertje in het huidige Frankrijk, heeft zij vele stroomgebieden gekend. Richting het Franse Bretagne, oostwaarts stromend als zijrivier van de Rijn, als oerstroomdal door de oostelijke mijnstreek en het huidige Niersdal.
Via honderden miljoenen jaren en vele tijdvakken werd deze bijzondere lezing afgesloten met o.m. de meanderende Maas, zoals wij die kennen uit de geschiedenis van de laatste 150 jaren, de Beersche Maas, de Beersche Overlaat, de Vilt als meander van de Maas en de plannen om het huidige stroomgebied van de Maas te ‘normaliseren’.
“Kijkend naar de geologische geschiedenis van de aarde tot 2010, dan hebben we als mens tijd genoeg!”

Op deze dag organiseerde de Historische Kring Land van Cuijk i.s.m. de Genealogische vereniging een lezing over KNIL-militairen. (Koninklijk Nederlands Indisch Leger).
De heer Rob de Haas, zoon van een oud KNIL-militair uit Gemert presenteerde deze lezing.
Hij begon vanaf het moment dat zijn voorvaderen naar de koloniën van Nederland in Oost Indië vertrokken. Het leven en werken van de Nederlanders in Indië plaatste hij in een historisch perspectief.

De klasseverschillen tussen Nederlanders, de Indische mensen die verwant of in dienst van de Nederlanders waren en de overige Indische mensen en de gevolgen daarvan kwamen ook aan bod en werden duidelijk aangegeven. Dit zat zo diep, dat het zelfs later in Nederland nog voelbaar was. Mede aan de hand van vele illustraties kregen we een helder beeld van de geschiedenis en achtergronden daarvan en bijvoorbeeld ook de problemen die later ontstonden over het Molukse Ideaal.
Vooral de periode dat deze militairen en hun gezinnen, die (vaak al generaties lang in Indië verbleven) min of meer gedwongen (terug) kwamen naar het na-oorlogse Nederland kreeg veel aandacht.
Complete wijken moesten worden opgezet om deze mensen te kunnen opvangen. Om de integratie te bevorderen werd er in Gemert voor gekozen om in deze wijk Nederlanders en Indische mensen door elkaar te huisvesten.

Een totaal andere cultuur deed zijn intrede in Nederland, die zich inmiddels nauw heeft vermengd de Nederlandse cultuur. Deze goed bezochte lezing heeft voor de aanwezigen meer duidelijkheid gebracht over de achtergronden van deze periode in de Nederlandse geschiedenis.

Op een zonovergoten zaterdagmiddag brachten we een bezoek aan de Niersstad Gennep, met een grote groep van zo’n 35 belangstellenden.

Onder de enthousiaste leiding van Willy Michels kregen we een rondleiding door het centrum van Gennep.
We starten bij de ‘put’ op het Marktplein waarna we een bezoek brachten aan het voormalige stadhuis uit ± 1615 met zijn historische raadszaal. Ook de ooievaars zaten nog op hun nest, reden genoeg dus om met een wijde boog om het stadhuis heen te lopen. Hierna volgde het oude stadscentrum.
Als oud-bakker wist de heer Michels over zowat elk huis wel wat te vertellen. Ook de spontane inbreng van onze leden maakten deze excursie tot een succes. De tijd bleek tekort om alles te kunnen zien wat hij ons wilde laten zien. Misschien nog een keer een bezoek? We eindigden deze rondgang door Gennep bij het mozaïekplein achter het stadhuis.

De heer Michels is een zeer enthousiast verteller waardoor de excursie wat langer werd dan gepland.
We namen afscheid van onze gids met de belofte dat hij voor onze vereniging een lezing zal houden na de jaarvergadering.
Een zeer geslaagde excursie op deze mooie nazomerdag.

Met mooi weer en een bijna volle bus vertrokken we ‘s-morgens om 7.15 uur vanuit Cuijk naar onze zuiderburen. We kwamen rond 10.00 uur aan in het centrum van Leuven, en na deze lange rit was het tijd voor de koffie in Hotel Salons Georges. Hierna werd we gesplitst in twee groepjes en begon de excursie onder leiding van enkele enthousiaste en goede stadsgidsen.
We brachten een bezoek aan het fraaie stadhuis met zijn imposante bouw, gevelversieringen, inrichting etc. Daarna brachten we een bezoek aan de eveneens imposante St. Pieterskerk. Leuven is naast studentenstad ook een echte toeristenstad. De gids vertelde mij dat er die dag in de stad rond de 20 groepen een rondleiding kregen, en dat ze ca. 50 stadsgidsen in dienst hebben. Na het bezoek aan stadhuis en kerk was het tijd voor een stevige lunch in Hotel Salons Georges. Met een gevulde maag brachten we een bezoek aan het Groot Begijnenhof, een uitgebreid complex huisjes, dat nu in handen is van de universiteit van Leuven.
Rond 16.00 uur eindigde de rondleidingen en was het tijd voor een lekker drankje op een van de vele terrassen in het centrum.
Rond 17.30 uur keerden we huiswaarts en kwamen we rond 20.00 uur weer terug in Cuijk. Wederom een zeer geslaagde excursiedag en met dank aan Henk Hermans voor zijn goede reisorganisatie.

Omdat het in mei vaak al mooi weer is en het zonde is om in een zaal een lezing te houden werd op 8 mei een 2^e voorjaarsexcursie georganiseerd naar De Locht in Melderslo.
Van oorsprong was het een gewone keuterboerderij. De familie verzamelde allerlei oude spullen. Tot er twee bewoners van Melderslo in de boerderij kwamen en er een soort museum van maakte. Daarna kwam het in handen van de gemeente Horst, deze maakte er een asperge en champignonmuseum van. Daarna knapten ze de boerderij op en werd deze voor een gulden weer verkocht aan de inmiddels opgerichte vereniging.
Het museum draait voor 100% op vrijwilligers. De spullen worden gewoon aangeboden door mensen uit de omgeving.
Na de inleiding kregen we een rondgang onder begeleiding van de gids, die ons een zeer duidelijke uitleg gaf. Het “o ja, weet je nog” gehalte was dan ook zeer hoog aanwezig. Ook kregen we nog een soort toegift van de gids in de vorm van een uitgebreidere toer dan normaal was. Hij vergezelde ons ook nog naar alle bijgebouwen.

De voorjaarsexcursie viel dit jaar wel erg vroeg maar we hadden wel stralend weer bij ons bezoek aan het dorp Rijkevoort. Bij een opkomst van ca. 50 personen verzamelden we ons bij cafe Groentjes waar we een goede uitleg kregen over het ontstaan van de plaats Rijkevoort, de buurtschappen en de diverse monumenten. Hierna bezochten we verdeeld over 3 groepen de diverse objecten. We brachten achtereenvolgend een bezoek aan de museumwinkel, de Sint Rochuskerk en de molen.

De museumwinkel was vanaf begin 20e eeuw tot de sluiting in 1982 bestierd door de familie Verbruggen. Het inventaris is nog uit deze periode. Verbazingwekkend hoeveel producten er nog aanwezig zijn uit vooral de jaren 60. Deze producten lagen bij de sluiting van de winkel nog in de winkel of het magazijn. De winkel is elke laatste zondag te bezichtigen van half elf tot twaalf uur.

De neogotische Sint Rochuskerk met zijn ranke toren is gebouwd in 1888. De architect was Johannes Kayser. Zijn zoons Casper en Joseph hebben de kerk vergroot in 1927. De laatste pastoor van Rijkevoort heeft het interieur verfraait door uit diverse kerken die gesloten werden het interieur te verhuizen naar Rijkevoort. We werden rondgeleid door de koster, accoliet en tevens lid van de heemkunde vereniging van Rijkevoort, dit alles in een persoon. Ook het kerkzilver werd getoond.

De stellingmolen Luctor et Emergo uit 1901 was het laatste object wat we bezochten. Hermanus Verbruggen uit St. Hubert vroeg en kreeg toestemming om in 1900 een motormaalderij te bouwen in Rijkevoort. De molen werd uitgerust met twee koppels maalstenen en een houtzagerij. Het jaar daarop bouwde Hermanus achter de maalderij de ronde stenen stellingmolen. Ook deze keer weer een zeer geslaagde excursie.

Op 28 maart was het druk in “de Posthoorn” te Haps. Hier werd de presentatie van het boek Nielen gehouden.
Andries Nielen was waarschijnlijk de meest succesvolle Hapsenaar geboren in de 19e eeuw volgens de auteurs Piet van de Weijenberg en ons bestuurslid Jan Veekens.
Na het openingswoord van onze oud voorzitter H.J. van Cuijk werd het eerste exemplaar overhandigd aan dhr. Van de Besselaar, voorzittter van Haps Heem.
De heren Van de Weijenberg en Veekens gaven achtereenvolgend een levensbeschrijving van Andries Nielen in vogelvlucht. Het geheel werd omlijst met foto’s uit het genoemde boek.
Tot onze verrassing was namens Brabants Heem dhr. Verschuren aanwezig. Deze resumeerde nog in het kort over het belang van het nemen van dit soort initiatieven.
Het boek is nog steeds te koop voor 29.50 euro exclusief verzend-kosten via onze penningmeester Jan Peters tel. 0485-331306 of bij de boekhandel in Boxmeer, Cuijk, Gennep Mill en Nijmegen.

De jaarvergadering begon met het memoreren van de overleden leden, waarna het jaarverslag van penningmeester en secretaris door de vergadering werden goedgekeurd. Van de kascomm. was dhr. Ermers aftredend en zijn plaats is ingenomen door Dhr. Stappers.
Ook hebben we van 2 bestuursleden afscheid genomen de heren H.J. van Cuijk en E. van Daal. Het bestuur had als nieuw bestuurslid dhr. Pierre Arts voorgedragen, de benoeming werd door de vergadering aanvaard.
Na de pauze gaf Herman Jan van Cuijk nog een lezing over het ontstaan en het verval van kasteel “de Makken” in Vierlingsbeek. Na de lezing kwam er een discussie op gang over de pogingen die zijn gedaan om de restanten van het kasteeltje te behouden voor het nageslacht. Helaas zijn deze pogingen gestrand door het gebrek aan medewerking van de eigenaar. Jammer dat niet iedereen het belang ziet van dit monument.

Lezing die werd gegeven door Erik van den Dungen directeur van het Liberty park in Overloon. Mede ook gezien zijn huidige functie was de heer Van den Dungen uiteraard goed op de hoogte van de omstandigheden waaronder op het einde van de oorlog, het zuiden werd bevrijd. Deze bevrijding is vooral te danken aan de Amerikanen en de Engelsen en waarbij vele soldaten maar ook burgers het leven hebben moeten laten of gewond raakten. Met behulp van fotomateriaal en tekst gaf hij een levendige omschrijving van de bevrijding van met name Overloon en het gebied tot en met Venlo. Hij behandelde veel details over de vijandelijkheden die daarbij hebben plaatsgevonden. De slag om Overloon was uiteraard voor de bevolking een hard gelag. Voordat alles in puin werd geschoten werd de bevolking gesommeerd zo snel als kon te vertrekken. Dit veroorzaakte natuurlijk veel ellende en bovendien werden ze bij terugkomst geconfronteerd met de vernieling van hun have en goed.
Ook werd zijdelings nog even de bevrijding van de provincie Zeeland ter sprake gebracht.
Er waren ruim 60 bezoekers aanwezig waaronder zeker ook nog een aantal, die ook daadwerkelijk deze periode hebben meegemaakt.

Paul Spapens kwam zijn belofte na. In een zeer ontspannen sfeer en interactief met de aanwezigen in de zaal, werd (volks)geloof en bijgeloof in diverse facetten besproken en toegelicht. Zaken die we als alledaags beschouwen blijken al van ouds ingegeven door een stukje bijgeloof. “Och ja, ons moeder dit en thuis dat”, hoorden we dan ook verschillende keren uit de zaal. Een zeer onderhoudende avond die menigeen tot nadenken stemde over de mate waarin we (onbewust) rekening houdt met dit fenomeen. Wie klopt niet gauw even iets af.

Ook deze keer werd deze ‘Eindwedstrijd’ weer een groot succes.
Zaterdag 12 december stroomde vanaf 2 uur de Zaal Het Vertrek in Boxmeer vol met deelnemers en belangstellenden. Er moesten zelfs nog stoelen bijgezet worden om ieder een zitplaats te kunnen geven. Marijke Merkes opende de middag met de vertolking van een aantal eigen Kerstliederen, begeleid op haar gitaar.

Mientje Wever verzorgde het vlotte verloop van de middag.
In een viertal blokjes van 5 gedichten vertolkten de finalisten hun gedicht in eigen plaatselijk of regionaal dialect. Deze 20 waren door de deskundige jury geselecteerd uit de 44 inzendingen.
Toine Nooijens uit Etten-Leur is de winnaar geworden. Hij pakte al 2 jaar op rij de 2e prijs, maar nu won hij de wedstrijd met het gedicht: “Ekfes jimmel stil”. De 2e prijs ging naar Theo van de Mortel uit Deurne met zijn gedicht: “Korsnaacht in de Pil”. 3e werd Ans van Kessel uit Stevensbeek met: “Wer bekant Kerstmis”. Zij won 2 jaar geleden de 1e prijs. Deze prijzen werden uitgereikt door de burgemeester van de Gemeente Boxmeer.

De deelnemersprijs, gekozen door de finalisten zelf, ging naar René Graat uit Oeffelt met zijn gedicht: “Geluk gehad”. Deze prijs werd uitgereikt door de voorzitter van de Historische Kring Land van Cuijk.
Een groot compliment verdienen de leden van de Werkgroep Dialecten van onze Historische Kring voor de perfecte vlotte regeling van deze prachtige middag.

‘Haps en het Land van Cuijk, van prehistorie tot de 21e eeuw’, zo luidt de titel van de nieuwste uitgave Rien van den Brand. Dit was ook de titel van de lezing die hij voor de Historische Kring en de Ned. Genealogische Vereniging verzorgde. Met grote stappen ging hij door de prehistorie en de opgravingen in het Kampseveld. Haps is ontstaan uit een paar boerenhofsteden op de oevers van oude Maasarmen. Vooral ging hij in op hoe en waar hij de bouwstenen voor zijn boek had gevonden. Vanaf 1200 zijn de eerste heren van Haps bekend. Rond 1300 zijn dat de afstammelingen van de heren van Cuijk. Zij woonden op kasteel De Schans. Daarnaast was er de heerlijkheid Koningsvrij. Ook de meer recentere tijd kreeg ruim aandacht.

Een zeer boeiende en interessante avond. Voor informatie over het boek: www.hapsheem.nl.

Hans van Eden nam ons mee op de reis van Koning Lodewijk Napoleon door Brabant. Bijzondere aandacht kreeg zijn bezoek aan plaatsen in het Land van Cuijk. Een bijzonder gegeven was de warme belangstelling van de koning voor de problemen van de bevolking. Opvallend dat er binnen het strakke dagprogramma, vroeg op en alle aangedragen zaken nog dezelfde avond afwerken, ook daadwerkelijk wat aan de problemen gedaan werd. Hij reisde via Grave, Cuijk, Boxmeer en Sint Anthonis naar Aerle-Rixtel, Gemert, Helmond en zo verder naar Den Bosch en het Ravensteinse. Van elke plaats vertelde de spreker zaken die in het reisjournaal waren aangetekend. Een interessante terugblik in een tijd die we toch vaak zien als bezetting door een vreemde macht. Het verhaal van deze avond aanhorende zou men denken jammer dat een koning met zo’n sociale instelling maar zo korte tijd regeerde. Of onze voorouders er in die tijd ook zo over dachten is maar zeer de vraag.

Op zaterdag 29 augustus bracht een 30-tal leden een bezoek aan de tentoonstelling ‘Komt dat zien’ in het Graafs museum. Deze tentoonstelling werd daar gehouden om het feit te herdenken dat het dit jaar 150 jaar geleden is dat de beide Graafse Blindeninstituten, De Wijnberg en St. Henricus werden opgericht.

Deze boeiende en ruim opgezette tentoonstelling werd door meer dan 1200 mensen bezocht. Bestuurslid Jan Timmermans verzorgde een rondleiding in het Museum. Hierna maakte het gezelschap nog een stadswandeling onder leiding van de heren Timmermans en Van Kuppevelt.
Kortom een zeer geslaagde en leerzame middag in het Graafse.

Op 13 juni was het weer zover, het jaarlijkse uitstapje.
We vertrokken exact op tijd met een stralende zon om 8.30 vanuit Cuijk naar Den Bosch.
Hoe vaak je de St. Jan ook gezien mag hebben, het blijft een juweeltje.

Met een deskundige gids erbij is zo’n rondleiding toch weer een extra boeiende ervaring. Je wordt gewezen op bouwstijlen of ornamenten, die nog nooit opgevallen zijn. Na de rondleiding vertrokken we naar het Jheronimus Bosch Art Center, waar de alom geroemde Bosche Bol met koffie al op ons wachtte. Die ging er letterlijk en figuurlijk in als koek. Het Art Center is gevestigd in een oude kerk. Dit geeft het museum een bijzondere uitstraling. We werden in groepen opgedeeld en rondgeleid door het museum. Velen van ons gingen (omdat de ruimte er vrij beperkt is) zelfstandig op speurtocht uit. Je houdt van Jeroen Bosch of je houdt er niet van, maar te zien is er genoeg. De opmerkingen over de schilderijen waren dan ook zeer divers. Hij was zijn tijd ver vooruit, als het om het gebruik van stimulerende middelen zou gaan, die hij gebruikt zou kunnen hebben. Wat een fantasieën had die man. Je zou er inderdaad bijna nachtmerries van krijgen.

Omdat we na alle cultuur onze magen begonnen te voelen gingen we de inwendige mens versterken in een restaurant op de Parade. Begeleid door fanfareklanken van muziekkorpsen die (toevallig) voor ons restaurant paradeerden, gebruikten we de lunch.

Met weer nieuwe energie togen we naar het prachtige eeuwenoude Zwanenbroedershuis (1847) van de Illustre Lieve Vrouwenbroederschap (ontstaan in 1318). Waarom dit eigenlijk geen grotere bekendheid geniet weet ik niet, want het was alleszins de moeite waard. Na dit bezoek konden we de tijd naar eigen believen invullen. Het stralende weer was er de oorzaak van dat ‘een terrasje pakken’ bij de meesten favoriet was. Om half zes was het weer verzamelen voor de bus, waarbij complimenten aan eenieder, want men was op tijd voor de bus. Al met al is het een gezellige en culturele ontspannende dag geweest.

Ruim 40 belangstellenden verzamelden zich op deze avond in het veld bij enkele kazematten, welke gebouwd zijn vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
Ter plekke werd uitgelegd hoe de Peel-Raamstelling vanaf de Maas bij Grave, maar vooral rond Escharen, was opgezet. Waar de loopgraven en de prikkeldraadversperringen lagen en waar de inundaties. Hoe het schootsveld van de groep kazematten was opgezet en hoe deze elkaar ondersteunden. De avond werd voortgezet in De Brouwketel, waar de spreker David Ross dieper inging op de gehele verdedigingslinie van Ravenstein langs de Maas tot Venlo en de 2^e linie vanaf Grave langs de Peel-Raamstelling tot aan Weert. Na een schets van de verwikkelingen in de politiek en bij het opperbevel in Nederland, kwam hij aan bij het onderwerp van de avond, de Peel-Raamstelling.

Zeer uitgebreid liet hij ons aan de hand van kaarten, foto’s en tekeningen zien hoe langs de Raam en het Defensiekanaal de linie was opgebouwd met de veldversterkingen daarachter. Duidelijk werd ook dat we te maken hebben met kazematten en geen bunkers. Met uitzondering van de felle strijd rond de pantsertrein bij Mill, zijn er vrijwel geen gevechtshandeling langs deze verdedigings-linie geweest. De manschappen trokken zich al snel terug richting ‘s-Hertogenbosch naar de vesting Holland. Met deze zeer boeiende avond werd de eerste serie lezingen van dit jaar afgesloten.

Door drs. A. Janssen uit Sittard werd op deze avond de kerkelijke en de bisschoppelijk organisatie-structuur, zoals die in onze streken door de eeuwen heen is geweest, toegelicht. Natuurlijk ook wat we daarover, en vooral waar, kunnen terugvinden. De Bisschop bezocht vanuit zijn toezichtfunctie van tijd tot tijd de parochies. Voor het Land van Cuijk vaak niet in de parochie zelf, maar op een centrale plaats als bijv. Boxmeer, waar de katholieken geloofsvrijheid hadden. De pastoors legden dan rekening en verantwoording af. In deze bewaard gebleven stukken kunnen we lezen over het wel en wee van de parochies in die tijd, de verschillende altaren die waren en welke bezittingen men had.
In de ‘vrije’ gebieden reisde de bisschop rond en legde alles vast in een verslag. Natuurlijk ging hij tenslotte ook in op de tijd dat de laatste bisschop van het oude bisdom Roermond, Van Velde de Melroy, in Grave verbleef. Een interessante en degelijk onderbouwde lezing

Een vol programma op deze avond, dat uitstekend werd verzorgd door de Werkgroep Archeologie Cuijk. Eerst een uitleg over de verschillende opgravingputten van het te onderzoeken terrein op de Nielt, de grond-sporen en de betekenis daarvan. Ook vondsten zoals zoutgootjes overgebleven van de handel, weefsteentjes en aardewerk-fragmenten, kwamen aan de orde. Bijzondere daarbij waren een leren buideltje met daarin enige munten van de Hertog van Bourgondië en het potje met Romeinse munten.
Na de pauze ging men in op deze Romeinse muntschat, hoe deze werd opgegraven, geconserveerd en gerestaureerd. Eerst werd een CT-scan van potje met munten gemaakt. Daarna het potje doormidden gezaagd en de inhoud er laagje voor laagje uitgehaald. Hierbij vond men ook resten van een houten bekertje en textiel. Uitgebreid ging men ook in op een dicht bij de muntschat gevonden blikseminslag. Tot in het grondwater, op een diepte van 3 meter, werd het fulgraniet-kanaal uitgegraven. De inslag kon met de luminescentie-methode worden gedateerd op rond 1100 na Chr.

Na de jaarvergadering van 2009 ving Jan Willemsen aan met zijn lezing over de Republiek en haar verdediging. Na een geschiedkundig overzicht over de ontwikkeling van de vele afzonderlijke staatjes binnen de Nederlanden tot een meer overkoepelend algemeen bestuur kwam uiteraard het punt aan de orde: Verdediging van de grenzen voor indringers van buitenaf. Ontstaan van de belangrijkste Nederlandse defensielinies met frontier- en vestingsteden. Van Nieuweschans via Zwolle en Arnhem naar Nijmegen. Verder langs Maas via ‘s-Hertogenbosch, Breda en Bergen op zoom tot in Zeeland tot Sluis.

Oorspronkelijke sterkte was er, maar door bezuinigingen in het bezetting en onderhoud kon de vijand met name in 1672 toch de verenigde republiek binnentrekken.
Veel is nadien afgebroken omdat de functie door de ontwikkeling van modern wapentuig niet meer adequaat was.

Bier door de geschiedenis heen als belangrijke volksdrank. Dat als het startpunt van deze heel interessante lezing, die door een groot publiek werd aanhoord. De ontwikkeling van bierbrouwerijen ook in onze regio vormde een belangrijk onderdeel van het gebodene.

De bereiding van bier met toevoeging van voorheen kruiden en nadien met name hop, gaf een duidelijk beeld van het ontstaan van het uiteindelijk heerlijke glas bier in diverse samenstellingen en smaken.

De zaal in Cuijk was al geheel in kerstsfeer aangekleed en koffie en kerstbrood stond er voor iedereen klaar. Deze lezing in de ‘donkere dagen voor Kerstmis’ bracht ons na de kerstgedichten-wedstrijd van afgelopen zaterdag in Boxmeer, geheel in de sfeer van Kerst.

De spreker leidde ons aan de hand van vele dia’s van kunstschatten verwijzende naar kerst, door geschiedenis heen. Telkens werd een tijdvak afgesloten met een kerstlied vanaf een CD, van diverse koren in Europa. Hij vertelde ons ook over de Romeinse en Germaanse feesten die werden ‘omgebogen’ naar de christelijke feestdagen die we nu nog kennen. Kerstmis blijkt dan een zonnefeest te zijn geweest of, voor de Germanen, het midwinterfeest.

Oorspronkelijk werd het Kerstfeest alleen in de kerk gevierd en vrijwel niet in de gezinnen. Dat laatste gebruik ontstond na 1500 onder invloed van Luther, die meer volkszang invoerde. Van die tijd stamt ook het gebruik van de kerstboom in huis, welke overigens na Driekoningen in de tuin werd gezet voorzien van spekzwoerden voor de vogels. Kort voor en in de tweede wereldoorlog, is in Duitsland nog getracht terug te keren naar de oude tijden door de zonnewende weer te promoten om zo Kerst uit de kerkelijke sfeer te halen. De heer Königs legde ook uit dat elke tijd zijn eigen kerstliederen had welke gebruikt werden in toepasselijke situaties zoals bijvoorbeeld de Driekoningenspelen.
Begonnen in Amerika zien we in de loop van de vorige eeuw dat de commercie sterk in het kerstgebeuren is doorgedrongen en zien we op kersmarken en in tuincentra een overdaad aan versieringen. Dit is een invulling die ver af staat van het oorspronkelijk feest, het ultieme feest van de vrede. Iedereen was zeer onder de indruk van deze mooi uitgevoerde presentatie.

De werkgroep dialecten organiseerde dit evenement. Uit 49 ingezonden gedichten nomineerde de jury er 20. Deze werden tijdens de Eindwedstrijd voorgedragen door de dichters zelf. Hieruit koos de jury een 1^e, 2^e en 3^e prijs, die door de Burgemeester van de gemeente Boxmeer werden uitgereikt.
Door de deelnemers werd een speciale Deelnemersprijs gekozen, die werd uitgereikt door de voorzitter van de Historische Kring.

Het was een zeer boeiende middag, die door een talrijk publiek werd bijgewoond. Ook volgend jaar organiseert de werkgroep deze wedstrijd op zaterdag 12 december weer in zaal ‘Het Vertrek’ te Boxmeer.

De ontwikkeling van het gebruik van kruiden, natuurlijke grondstoffen uit het verleden vormde het begin van de lezing. Daarna ging het met name over de bereiding van medicijnen langs chemische weg. Hoe dit proces zich in de wereld van de medicijnproducenten ontwikkelde vormde daarna een essentieel onderdeel van de lezing. Interessant om te horen hoe een fundamentele en tijdrovende ontwikkeling stapsgewijze uitmondt in de uiteindelijke medicijnen die op de markt gebracht worden. Voor velen een verhelderende uiteenzetting. Overigens had dit in wezen niet veel met geschiedenis, vanuit de heemkunde te maken. Het was een zeer druk bezochte avond daar in Oploo.

Ingegaan werd op de vele interessante contacten, vooral ook op kunstzinnige gebied, zoals beeldhouw- en zilversmeedkunst. Ook de ontwikkeling van de taal, de verduitsing van het oorspronkelijke Nederlands, werd met voorbeelden duidelijk gemaakt. Uit alles bleek dat voor 1800 de band tussen het Land van Cuijk en het Duitse gebied tot aan de Rijn, groot was.
Een interessante avond die door velen bezocht werd.

Het bezoek aan het voormalige cisterciënzer vrouwenklooster Graefenthal (bij Goch) en aan de kerk van Asperden. Hoewel de hemel in eerste instantie dreigend leek, was dat voor 45 leden van de Historische Kring geen reden om thuis te blijven. Ruim voordat onze gids arriveerde, waren al velen aanwezig en koesterden zich op een terrasje in het doorbrekende zonnetje. De gids vertelde in amusant ‘plat’ Diets de geschiedenis van het vrouwenklooster in het ‘Dal van de Graaf’ (stichter graaf Otto II in juni 1255, wiens grafmonument nog aanwezig is) perfect en met de nodige humor. Hij leidde ons gezelschap van het poorthuis, langs de duiventoren, de voormalige bierbrouwerij en stallen, naar de zolders van het hoofdgebouw, met de bijzondere dakconstructie welke uit de 15^e eeuw stamt en vele stormen perfect heeft overleefd. Overigens met dank aan de tegenwoordige bezitter Ysbrand Rovers (Heijen), die sedert een drietal jaren actief bezig is met de restauratie van het goed.

Nadien werd nog een bezoek gebracht aan de Vincentiuskerk van Asperden. Een kerk met een aparte bouw (uit het begin van de 19^e eeuw) met een achtzijdig ‘schip’ gesteund door zware pilaren. Deze kerk bezit een van de weinig overgebleven objecten uit het klooster: een in prima staat verkerend devotiealtaar van zandsteen dat rond 1535 werd gemaakt in het atelier van Hendrik Douverman.

Al vroeg vertrok men in Cuijk met ook een opstapplaats in Venray.
Er was grote belangstelling; een bijna volle bus.
In Rolduc daalden we allereerst af in de keldergewelven voor koffie met zelf uit te zoeken Limburgse vla. In 2 groepen verdeeld bezochten we via de vele gangen de kerk en nadien de barokke bibliotheek, met als afsluiting de bisschopskamer. Een prima verzorgde lunch sloot het bezoek af. Daarna op naar Kasteel Hoensbroek.

Ook daar weer in 2 groepen een tocht door het kasteel met ook hier een prima uitleg door een deskundige gids in middeleeuwse kledij.
Het restaurant bood een prima gelegenheid voor een afsluitend drankje.
Weer op tijd terug in Vernray of Cuijk.

In het kader van het jaar van het Religieus Erfgoed brachten we een bezoek aan het klooster in St. Agatha en het Erfgoedcentrum voor kloosterorden. Naast het archief van de Kruisheren wordt daar sinds een paar jaren, vanwege teruggang van het aantal kloosters en kloosterlingen door vergrijzing, het erfgoed van verschillende kloosterorden en congregaties bijeengebracht. We moeten dan denken aan de archieven, de bibliotheken, foto’s en voorwerpen uit de kloosters.

We werden ontvangen met koffie en een Cuijkse lekkernij. Na een uitgebreide uitleg in woord en beeld over het Kruisheren-klooster en de functie en de opbouw van het erfgoedcentrum, werden de 60 bezoekers in drie groepen verdeeld voor een rondleiding door het gebouw en het nieuwe centrum. De avond afgesloten met een presentatie door oud archivaris Harm Douma. Als samensteller van de inventaris van het archief van de Kruisheren kan hij zeer boeiend vertellen over de geschiedenis en inhoud van dit archief. Aan de hand van dia’s van het BHIC in Grave, ging hij in op verschillende facetten van het archief van de Kruisheren en in het bijzonder sprak hij over het Groot Graduale met de unieke verluchtingen. Met de nodige kwinkslagen verzorgde hij, ondanks zijn handicap, een zeer mooie afsluiting van het lezingenseizoen. Zie voor meer informatie over het erfgoedcentrum: www.kloostersintaegten.nl

Met zo’n 50 personen, waaronder veel niet-leden, was de zaal goed bezet. Het onderwerp van de lezing de vrijmetselarij en de loge Nijmegen stond duidelijk in de belangstelling. De avond werd verzorgd door twee leden van de loge van Nijmegen en bestond uit twee gedeelten. Voor de pauze een algemene uitleg over de geschiedenis van de vrijmetselarij en het ontstaan van de loge’s, eerst in Engeland en later ook in Nederland. De oorsprong ligt bij de middeleeuwse kathedraalbouwers, vandaar ook de symbolen, passer en winkelhaak. In Nederland ontstaan de eerste loge’s midden 18^e eeuw. In Nijmegen al in 1752, Sint Lodewijk geheten. Opgericht door Ludwig, Herzog Von Sachsen-Hildburg-hausen is het de op twee na oudste loge van ons land. Het Land van Cuijk valt onder deze loge. Het eerste deel van de avond werd afgesloten met een video over de vrijmetselarij. Na de pauze werd de loge Nijmegen, de geschiedenis daarvan en de gang van zaken daar toegelicht. Na een kleine teruggang na de Tweede Wereldoorlog staat de vrijmetselarij weer in de belangstelling.
Nijmegen heeft sinds 2007 een nieuw logegebouw, het voormalige Steigertheater. Stelregel binnen de loge’s is dat men niet over godsdienst en politiek praat. Vrouwen kunnen geen lid worden. Voor hen is er de ‘orde van de weefsters’.
Gezien de vele vragen bleef er, ondanks de open en duidelijke uitleg, bij de bezoekers toch wel wat van het mysterieuze van deze beweging hangen. Voor meer informatie zie www.vrijmetselarij.startpagina.nl

Na de jaarvergadering gaan we in op de heren van Cuijk. Wie beter dan Herman-Jan van Cuijk, onze voorzitter kan, nu de 700e sterfdag van Jan I herdacht wordt, op deze materie ingaan.
Hij vertelde over de betekenis van de Heren van Cuijk in hun tijd als bestuurders over de Neder-Maasgouw. Hun deel bij de doodslag op Floris de Zwarte en verwoestingen in het Land van Cuijk.
Duidelijk kwam naar voren: De betekenis van Heer Jan I van Cuijk, nationaal en ook internationaal. Zijn aandeel bij de moord op Floris V van Holland ‘der Keerlen God’.
Een gedegen lezing, die een verduidelijkend beeld geeft van de ingewikkelde, door de vele familiebanden heen, bestuurssituatie in die tijd.
Een compliment verdiende de spreker.

In De Jachthoorn in St. Hubert, waar voor 75 jaar de oprichtingsbijeenkomst was van de Kring van Schuttersgilden ‘Land van Cuijk’ en waar straks op 1 juni in Boxmeer het jubileumfeest gevierd gaat worden, vertelde onzer voorzitter Herman-Jan van Cuijk over de bijzondere aspecten van het gildenwezen. Vertelde niet alleen, maar via een laptop-beamercombinatie liet hij ook zien, wat de schuttersgilden in hun rijke bezit hebben.
Ook de genealogen en de gildenbroeders waren deze avond aanwezig.

De Werkgroep: ‘Dialecten’ van onze Kring organiseerde dit. Het is een soort vervolg van de Kerstgedichtenwedstrijd ‘Ravenstein bij Kaarslicht’, maar dan nu specifiek in Brabants dialect.
Het was een heel aangaan! Maar: Het werd een geweldig succes.
In het oude Klooster Elsendael te Boxmeer brachten de 20 genomineerden hun gedicht ten gehore voor een groot publiek. (ongeveer 100 aanwezigen) en speciaal voor een deskundige jury vanuit heel Brabant en zelfs een beetje daarbuiten samengesteld.
Blokjes gedichten werden afgewisseld door Kerstliederen met gitaarbegeleiding. Ook mede daardoor werd het een zeer stemmige middag.
Burgemeester van Soest van Boxmeer mocht de prijzen uitreiken.

• De 1^e prijs voor Ans van Kessel uit Stevensbeek met gedicht: ‘Wurrum toch’
• De 2^e prijs voor Toin Nooiens uit Etten-Leur met het gedicht: ‘Nie vur niks’
• De 3^e prijs voor Wim van Lier uit Oss met het gedicht: ‘Knijntje zaliger’

Alle genomineerden ontvingen een attentie.
Door sponsorbijdragen van diverse zijden kon dit unieke gebeuren ook financiëel een succes worden. Speciale vermelding: Garantiesubsidie van het Prins Bernhard cultuurfonds ad € 400,–.
Het is een gebeuren dat voortzetting in de komende jaren zeer zeker verdient.

In ‘De Oude Heerlijkheid’ te Oploo geeft Mw. Schreuders-Derks uit Echt deze lezing ook voor Oploo’s Heem en de Genealogische Vereniging. De religieuze beleving van de Volkscultuur en de Volksdevotie in Oost-Brabant en Noord-Limburg door de eeuwen heen was het uitgangspunt van deze lezing.
Sfeervol toegelicht in haar eigen streektaal, omlijst door vele afbeeldingen, sprak dit iedereen aan. Met name ook de plaats van de vrouw in deze volkscultuur kwam duidelijk naar voren.
Hierbij verwees zij naar: ‘Museum van de Vrouw’, Plats 1 te Echt.

Lezing door Hans Pikkemaat uit Nijmegen in Zaal Het Wapen van Wanroij.
In een volle zaal in Wanroij voerde de spreker ons aan de hand van grafieken op sheets, door het landschap zoals dit zich in de afgelopen 70.000 jaren in onze regio heeft gevormd.
Belangrijk daarbij de bewegingen van de aardkorst waardoor de slenken in midden Brabant en ook die van Venlo, waarop dorpen zoals Sint Anthonis, Wanroij en Mill zijn ontstaan. Door van de Peel naar de Maas te wandelen liet de spreker ons de verschillende landschapstypen zien. De oudste bewoning is te vinden op de oeverwallen en de stroomruggen langs de Maas, daar was de grond het meest vruchtbaar. Later ging men verder landinwaarts wonen op de stuifduinen langs oude maasarmen en aan de rand van de Peel.
In de 18e en de 19e eeuw paste de mens zich aan aan de natuur. Met de komst van de kunstmest en de mechanisatie kon de mens het landschap maken. Kanalisatie en een drastische grondwaterverlaging waren het gevolg. Zaken die men nu weer, ten koste van vele miljoenen, aan het herstellen is.
De heer Pikkemaat heeft ons op een zeer boeiende wijze kennis laten maken met ons erfgoed en woonomgeving.

Op een zeer onderhoudende, vlotte en prettige toon schetste zij een beeld van Noord-Brabant in het begin van de 20e eeuw.
Hierbij gebruik makend van aantekeningen van de toenmalige Commissaris van de Provincie Noord-Brabant, Baron van Voorst tot Voorst.
Een duidelijk beeld van de toen nog armoedige, behoeftige bevolking van deze streek kwam naar voren. Ook de handelwijze van de plaatselijke besturen, niet altijd even fraai, vormde daarbij een belangrijk onderdeel. Meer speciaal ging zij in op de situatie binnen de toenmalige 6 gemeenten van de huidige gemeente Boxmeer en op die van het gebied binnen de huidige gemeente Cuijk. Een zeer prettige en ook instructieve avond, daar waren de talrijke bezoekers van deze avond het unaniem over eens.

De zon straalde en de heilige Clara kreeg haar worst. Ongeveer 40 leden van onze Kring hadden een volle namiddag en veel aandacht voor al het historisch schoon dat die enige Land van Cuijkse stad te bieden heeft. De begeleiding door Graeft Voort en de VVV was meer dan voorbeeldig en volledig.

Sprekend voor iedereen, genoten wij van de historische uitleg van de kanonnen Henk Zweers en Wiel Jans. Kees Goossens was zeer uitvoerig en gedetailleerd in zijn kennis over de Elisabethkerk. Voor Jan Timmermans en Henk van Kuppevelt was de dag ook zeer goed, want de bezoekers in de (bomvrije) Hampoort, in het Graafs museum en in de gildenkamer van de ‘Cloveniers of Schutterye tot Grave’ waren een en al oor. Een kanonschot in de roos!! Conclusie en motto: Het is fijn om zonnig, met humor, met kennis en met zijn allen in het warme Grave te zijn. Allen bedankt.